Wytyczne w praktyce
Profilaktyka wtórna udaru mózgu i przemijającego niedokrwienia mózgu
dr n. med. Anna Starostka-Tatar1
dr hab. n. med. Beata Łabuz-Roszak, prof. UO2,3
- W artykule omówiono wytyczne American Heart Association i American Stroke Association wydane w 2021 r.
- Duży nacisk kładzie się w nich na czynniki ryzyka zdarzeń naczyniowych związane z nieprawidłowymi nawykami w życiu codziennym, a modyfikacja stylu życia wielokrotnie wskazywana jest jako istotny element profilaktyki wtórnej udaru mózgu/TIA
- Wskazane są także leki, które należy stosować po incydencie naczyniowym w zależności od jego etiologii, oraz wytyczne dotyczące opieki systemowej w prewencji wtórnej udaru mózgu
Udar mózgu to zespół objawów klinicznych wynikających z ostrego naczyniowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Zdecydowanie częściej występują udary niedokrwienne (80-85%), rzadziej krwotoki śródmózgowe (10-12%). Jeżeli dojdzie do wycofania objawów w pierwszej dobie, przed zastosowaniem leczenia i bez pozostawienia zmian w badaniach obrazowych, mówimy o przemijającym niedokrwieniu mózgu (TIA – transient ischemic attack). Najczęstszą przyczyną udarów niedokrwiennych jest miażdżyca. Do innych przyczyn należą m.in.: zaburzenia rytmu serca, wady serca i naczyń, nowotwory oraz zaburzenia krzepnięcia krwi1. Według danych World Health Organization w 2019 r. udar mózgu stanowił drugą co do częstości (po chorobie niedokrwiennej serca) przyczynę zgonów w skali globalnej2. Jest on również przyczyną niesprawności fizycznej, otępienia i depresji1. Zrozumienie przyczyn oraz konsekwencji zachorowania na udar mózgu stanowi podstawę w formułowaniu wytycznych, które są niezwykle użyteczne w praktyce klinicznej.
Poprzednie wytyczne American Heart Association (AHA) i American Stroke Association (ASA) dotyczące profilaktyki udaru mózgu oraz przemijającego niedokrwienia mózgu pochodzą z 2014 r.3 Natomiast w 2019 r. opublikowano wytyczne postępowania w udarze mózgu przygotowane przez Grupę Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego (PTN), które obejmują zarówno profilaktykę wtórną, jak i leczenie w ostrej fazie udaru4. Aktualne wytyczne AHA/ASA opublikowano w 2021 r. i obejmują one tematykę prewencji wtórnej udaru mózgu oraz TIA. Zostały przygotowane przez międzynarodową grupę ekspertów na podstawie dostępnych publikacji naukowych oraz rewizji wcześniejszych zaleceń grupy AHA/ASA3.
Omówienie wytycznych AHA/ASA z 2021 r.
Aktualne wytyczne AHA/ASA skupiają się na profilaktyce wtórnej udaru mózgu oraz TIA obejmującej modyfikację stylu życia, farmakoterapię oraz leczenie operacyjne. Autorzy publikacji, odnosząc się do badania INTERSTROKE5, przytaczają 5 głównych czyn...
