Wytyczne w praktyce
Wytyczne ESVS dotyczące postępowania w zakrzepicy żylnej
prof. dr hab. n. med. Artur Pupka
- Czynniki ryzyka i podstawowe objawy zakrzepicy żył głębokich (ZŻG)
- Rola badań obrazowych i oznaczania stężenia dimeru D w diagnostyce układu żylnego
- Farmakoterapia i postępowanie zachowawcze w leczeniu ZŻG
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) i związana z tym zatorowość płucna stanowią poważny problem zdrowotny oraz społeczno-ekonomiczny na całym świecie. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej (USA) stwierdza się 160 przypadków zakrzepicy żył głębokich na 100 000 mieszkańców (200 000-600 000/rok) oraz 70-100 przypadków zatoru tętnic płucnych na 100 000 osób. Zakrzepica żył głębokich jako pierwotna przyczyna zgonu dotyka 100 000 osób w ciągu roku, a jako przyczyna towarzysząca – drugie 100 000. W USA żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) jest 4 przyczyną śmierci ogółem i 3 wśród zgonów sercowo-naczyniowych1-4. W Polsce na ŻChZZ choruje około 100 000 osób rocznie, w ponad połowie przypadków schorzenie przebiega bezobjawowo. Do najistotniejszych czynników ryzyka zakrzepicy żył głębokich należą:
- rozległe zabiegi chirurgiczne
- urazy kończyn z unieruchomieniem, długotrwałe unieruchomienie
- choroba nowotworowa (rak jajnika, trzustki, płuc)
- wiek powyżej 40 lat
- otyłość
- żylaki kończyn dolnych
- ciąża i połóg
- stosowane leczenie (steroidoterapia, chemioterapia, antykoncepcja, hormonalna terapia zastępcza)
- trombofilia wrodzona i nabyta
- zespół nerczycowy
- nadpłytkowość samoistna
- czerwienica
- nocna napadowa hemoglobinuria
- niewydolność krążeniowa i oddechowa
- sepsa.
Wśród podstawowych objawów zakrzepicy żył głębokich kończyn wymienia się:
- ból spoczynkowy, rozpierający
- bolesność uciskową z chromaniem
- obrzęk
- zwiększone ucieplenie, zaczerwienienie lub zasinienie skóry (phlegmasia cerulea) albo jej bladość (phlegmasia alba)
- nadmierne wypełnienie żył powierzchownych
- sinicę kończyn w pozycji stojącej
- objawy Homansa, Louvela i Lowenberga.
Do objawów ogólnych występujących w zakrzepicy należą gorączka i tachykardia będące wynikiem aseptycznego stanu zapalnego naczyń1-4.
Jedną z istotnych przyczyn zakrzepicy żył głębokich stanowi przewlekła niewydolność żylna, nawet jeśli nie w bezpośredni sposób, to często jako przyczyna wyjściowa5-30. Bardzo wysoki odsetek osób dorosłych cierpi z powodu objawów typowych dla niew...
Diagnostyka zakrzepicy żylnej
Badanie ultrasonograficzne duplex doppler z kolorowym obrazowaniem przepływu jest zalecaną i podstawową metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu zakrzepicy żył głębokich. Prawidłowe wykonanie badania i interpretacja jego wyników wymagają jednak dużego...