Dna moczanowa (DM) jest jedną z najczęściej występujących u człowieka chorób zapalnych stawów. Mimo że jest znana od dawna, jej rozpoznanie i leczenie nadal niosą ze sobą wiele wyzwań dla lekarzy i pacjentów. Wobec istotnego postępu w wiedzy na temat patogenezy choroby współczesne metody leczenia DM są bardzo skuteczne, o ile w porę nastąpi jej rozpoznanie, a terapia jest właściwie prowadzona^1-6. Coraz częściej sugeruje się, że jest to pierwsza przewlekła choroba stawów, którą można skutecznie wyleczyć^6,7. Stosuje się nawet określenie, że jest to stara choroba z wieloma nowymi oknami możliwości leczenia (new windows of opportunities)^1,6,7.

Podstawowym wyzwaniem w leczeniu DM jest przewlekłe utrzymywanie stężenia kwasu moczowego (KM) we krwi poniżej progu nasycenia (przyjmuje się, że jest to wartość <6 mg/dl). Aktualnie dysponujemy przydatnymi sprecyzowanymi definicjami charakteryzującymi chorobę oraz jej kryteriami klasyfikacyjnymi. Dostępne są również szczegółowe rekomendacje międzynarodowych towarzystw naukowych postępowania niefarmakologicznego i farmakologicznego w DM. Zasadniczy problem leży we wdrożeniu tych rekomendacji do powszechnej praktyki klinicznej.

Historia choroby

Dna moczanowa należy do chorób najdawniej rozpoznawanych u ludzi. Znano ją już w starożytności. Była nazywana chorobą królów, chorobą bogaczy, ale też królową chorób. Nazwy te wynikały przede wszystkim z częstego jej rozpoznawania u osób dobrze lub nadmiernie odżywionych, nierzadko nadużywających alkoholu oraz leczonych przez doświadczonych lekarzy, na których usługi stać było tylko najzamożniejsze warstwy społeczne (w tym królów). Pierwsza wzmianka o chorobie pochodzi z Egiptu z 2640 r. p.n.e. – opisano zapalenie stawu śródstopno-palcowego palucha. Hipokrates pisał o DM około 400 lat przed naszą erą, zauważając, że choroba nie występuje u kobiet w wieku przedmenopauzalnym i u eunuchów^1,6,7. Celsus (największy rzymski pisarz medyczny, autor „De medicina”, I w. n.e.), przedstawiając szczegółowy opis choroby, zauważał związek DM z nadużywaniem alkoholu, chorobą nerek, w tym kamicą dróg moczowych, oraz pisał, że u kobiet schorzenie występuje w starszym wieku („Encyclopaedia Britannica”). Podkreślał, że na podagrę (grecka nazwa zapalenia pierwszego stawu śródstopno-palcowego) rzadko chorują ludzie kierujący się ascetycznymi zasadami, za to łączył jej występowanie z hulaszczym trybem życia.