Choroby zakaźne

Borelioza z Lyme – trudności diagnostyczne

dr n. med. Marta Rorat

Zakład Prawa Medycznego, Katedra Medycyny Sądowej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

I Oddział Zakaźny, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Marta Rorat

Zakład Prawa Medycznego, Katedra Medycyny Sądowej,

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

ul. J. Mikulicza-Radeckiego 4, 50-345 Wrocław

e-mail: marta.rorat@gmail.com

  • Testowanie kleszczy na obecność materiału genetycznego krętków Borrelia po ukłuciu jest niezalecane
  • Diagnostyka laboratoryjna boreliozy z Lyme ma uzasadnienie wyłącznie u chorych z objawami choroby; odbywa się dwuetapowo: 1. badanie serologiczne (ELISA), 2. western blot
  • Przeciwciała po przebytym zakażeniu i skutecznym leczeniu mogą się utrzymywać przez wiele lat i nie należy monitorować ich stężenia
  • Ujemny wynik badania przeciwciał, z wyjątkiem wczesnej fazy choroby, u osoby bez zaburzeń odporności praktycznie wyklucza boreliozę
  • Przeciwciała IgM nie mają znaczenia diagnostycznego dla późnej fazy choroby

Podejrzenie boreliozy z Lyme jest jednym z najczęstszych powodów kierowania pacjentów do poradni chorób zakaźnych. Wraz z upływem lat obserwuje się globalny trend wzrostowy w liczbie rejestrowanych zakażeń1. W Polsce zapadalność na tę chorobę w ostatniej dekadzie wzrosła z 23,6/100 000 (2010 r.) do 53,7/100 000 (2019 r.), z niewielkim spadkiem w 2020 r. do 33,7/100 0002, zapewne związanym z epidemią COVID-19. Większość przypadków boreliozy wczesnej jest leczona ambulatoryjnie przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, natomiast pacjenci z postacią wczesną rozsianą i późną zwykle są kierowani do specjalistów. Mimo że istnieją rekomendacje diagnostyki i leczenia, jest to choroba budząca wiele kontrowersji. Trudności diagnostyczne dotyczą rozpoznawania, zlecania właściwych dla danej postaci choroby badań i interpretacji ich wyników. Najczęstszą nieprawidłowością jest leczenie przebytych, nieaktywnych zakażeń u osób bez objawów lub z nietypowymi objawami, rzadziej opóźnienie terapii w wyniku braku wczesnego rozpoznania.

Stan po ukłuciu przez kleszcza

Borelioza z Lyme jest chorobą wektorową, do zakażenia dochodzi podczas ukłucia przez kleszcza. Dotychczas nie udowodniono transmisji bakterii podczas transfuzji krwi, przeszczepienia narządu, kontaktu seksualnego czy karmienia piersią. Czynnikiem ryzyka zakażenia jest praca i inne aktywności, w których istnieje ryzyko ukłucia przez kleszcza1.

Jedną z coraz częściej obserwowanych praktyk po ekspozycji jest testowanie kleszczy na obecność materiału genetycznego Borrelia burgdorferi. Takie działanie nie ma uzasadnienia merytorycznego i nie jest zalecane, co więcej – lekarze nie powinni po...

Borelioza skórna

Rumień wędrujący stanowi najczęstszy (80-90%) i zarazem najłatwiejszy do rozpoznania objaw kliniczny boreliozy5. Jest to skórna zmiana rumieniowa, wyraźnie odgraniczona, z widocznym centralnie miejscem ukłucia, rozszerzająca się obwodowo, często p...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Neuroborelioza

Jest to najczęstsza postać wczesna rozsiana boreliozy w Europie, wywołują ją wszystkie trzy gatunki B. burgdorferi, najczęściej B. garinii. Wyróżnia się postać [...]

Zapalenie serca

Zapalenie serca jest rzadką manifestacją wczesnej rozsianej infekcji B. burgdorferi, rozwija się zwykle po około 3 tygodniach od początku choroby (od [...]

Zapalenie stawów

Zapalenie stawów w przebiegu boreliozy zwykle jest asymetryczne, obejmuje 1 lub więcej stawów, ma zmienne nasilenie, może być wędrujące (zajmuje kolejne stawy). [...]

Koinfekcje

Nie należy zlecać rutynowo diagnostyki w kierunku koinfekcji u chorych z boreliozą, o ile nie występują wysoka gorączka, charakterystyczne odchylenia w badaniach laboratoryjnych (w tym: małopłytkowość, leukopenia, [...]

Diagnostyka

Badaniem pierwszego rzutu w diagnostyce boreliozy jest oznaczenie przeciwciał w klasie IgM i IgG w surowicy metodą ELISA. Badanie serologiczne jest bardzo czułe u pacjentów z postacią [...]

Podsumowanie

Badanie kleszczy po ekspozycji pod kątem obecności materiału genetycznego Borrelia burgdorferi nie jest zalecane. Diagnostyka laboratoryjna boreliozy z Lyme ma uzasadnienie wyłącznie [...]

Do góry