Kołatanie serca, arytmia, palpitacje – to tylko niektóre określenia, których używają pacjenci, kiedy chcą opisać lekarzowi swoje objawy. Towarzyszący im niepokój z reguły skłania ich do niezwłocznej konsultacji lekarskiej. Zdarza się też, że lekarz, zbierając wywiad kardiologiczny, często na pytanie wprost: „Czy odczuwa Pan/Pani kołatania serca?” słyszy odpowiedź: „A co to właściwie znaczy?”. Zatem definiując kołatanie serca, możemy powiedzieć, że jest to subiektywne odczucie pacjenta zmiany częstotliwości, rytmu lub siły pracy serca.

Arytmia może być odczuwana jako niemiarowa albo miarowa praca serca, uczucie nagłego przyśpieszenia bądź zwolnienia częstości bicia serca. Czasami częstotliwość uderzeń serca jest jedynie nieznacznie przyśpieszona, a pacjent odczuwa je nieadekwatnie jako nadmierne. Wówczas, opisując arytmię, często używa zwrotu: „Od jakiegoś czasu czuję/słyszę, że mam serce”.

Objawy, które mogą towarzyszyć kołataniom serca, to wspomniany wyżej niepokój, zmęczenie, kłucie w klatce piersiowej, szybszy oddech, wielomocz. W przypadku szybkiego rytmu serca może dojść do zasłabnięcia, zawrotów głowy, a nawet utraty przytomności.

Kołatanie serca może wystąpić u osób zdrowych, być następstwem choroby serca lub schorzenia pozasercowego. Najważniejszym zadaniem lekarza konsultującego jest zdefiniowanie, czym właściwie są zgłaszane przez pacjenta objawy, oraz znalezienie ich przyczyn, ponieważ tylko ustalenie właściwego rozpoznania umożliwia skuteczne leczenie.

Etiologia kołatań serca

W warunkach prawidłowych, w spoczynku serce człowieka bije miarowo z częstotliwością 60-80 uderzeń na minutę. Ten nieprzerwany rytm generuje i utrzymuje węzeł zatokowy (naturalny rozrusznik serca) zlokalizowany w prawym przedsionku serca. To właśnie tu powstają impulsy elektryczne, które następnie rozchodzą się za pośrednictwem pęczka Hisa i jego odnóg do mięśnia prawej i lewej komory, powodując ich skurcz.

Gdy węzeł zatokowy zaczyna generować impulsy powyżej normy dla danego pacjenta, ten może zacząć odczuwać kołatania serca będące zazwyczaj tachykardią zatokową (przyśpieszenie czynności prawidłowego rytmu >100/min).

Natomiast w przypadku, gdy impulsy elektryczne są generowane przez inne ośrodki w mięśniówce przedsionków, komór, żył spływających do jam serca (żył płucnych, żyły głównej górnej), wówczas pojawia się arytmia. Mechanizmem odpowiedzialnym za ognisk...