Astma występuje powszechnie, we wszystkich grupach wiekowych, stwierdza się ją u ok. 18% populacji na świecie. Jest to choroba heterogenna, wynikająca między innymi z przewlekłego zapalenia w drogach oddechowych prowadzącego do napadowego skurczu oskrzeli. Takie objawy ze strony układu oddechowego, jak: świszczący, skrócony oddech, ucisk w klatce piersiowej i kaszel o różnym nasileniu i czasie występowania, wskazują na rozpoznanie. Astmę wyróżnia zmienność objawów oraz występowanie zaostrzeń, niekiedy groźnych dla życia. Czynnikiem wywołującym są najczęściej infekcje wirusowe, alergeny, pyły, dym papierosowy, wysiłek i stres. Opisano różne fenotypy astmy: alergiczną, niealergiczną, indukowaną wysiłkiem, z nadwrażliwością na kwas acetylosalicylowy, z utrwaloną obturacją.

Rozpoznanie astmy potwierdza obecność typowych objawów oraz zmienność obturacji wykazana w badaniu spirometrycznym lub pomiarze szczytowego przepływu wydechowego (PEF – peak expiratory flow). Na zmienność obturacji wskazuje dodatnia spirometryczna próba rozkurczowa: zmiana wartości nasilonej pierwszosekundowej objętości wydechowej (FEV₁ – forced expiratory volume in one second) >200 ml i >12% wartości wyjściowej w 10-15 min po podaniu 200-400 µg salbutamolu^1,2.

Celem leczenia jest opanowanie zmienności objawów, zapobieganie zaostrzeniom oraz stabilizacja choroby określana jako jej dobra kontrola (do jej oceny służy test kontroli astmy). W celu jej osiągnięcia zaleca się stosowanie glikokortykosteroidów wziewnych (wGKS) w małych dawkach od początkowych etapów leczenia. Uzupełnienie stanowią leki rozkurczające oskrzela, ostatnio zalecane są długo działające β₂-mimetyki (LABA – long-acting β₂-agonists), także jako leki łagodzące objawy. W przypadku astmy o ciężkim przebiegu wprowadzono leczenie biologiczne¹.

Zmiany patofizjologiczne w astmie korelują głównie z udziałem granulocytów kwasochłonnych (eozynofili). Zapalenie eozynofilowe jest związane z aktywnością limfocytów Th2 i udziałem interleukin: IL-4, IL-5 i IL-13.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to zespół chorobowy o niejednorodnym charakterze związany z postępującym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe i/lub zaburzeniami struktury oskrzeli i pęcherzyków płucnych. Zmiany chorobowe wynikają z narażenia na szkodliwe czynniki zewnętrzne, głównie dym papierosowy.