Pulmonologia

Współwystępowanie astmy i POChP

prof. dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik

Klinika i Katedra Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik

Klinika i Katedra Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii,

Warszawski Uniwersytet Medyczny

ul. Banacha 1A, 02-097 Warszawa

e-mail: domagalakulawik@gmail.com

  • Definicja współwystępowania astmy i POChP oraz sytuacje kliniczne warunkujące takie rozpoznanie
  • Zmiany patomorfologiczne charakterystyczne dla obu jednostek chorobowych
  • Postępowanie terapeutyczne w astmie i POChP na podstawie rekomendacji GINA i GOLD

Astma występuje powszechnie, we wszystkich grupach wiekowych, stwierdza się ją u ok. 18% populacji na świecie. Jest to choroba heterogenna, wynikająca między innymi z przewlekłego zapalenia w drogach oddechowych prowadzącego do napadowego skurczu oskrzeli. Takie objawy ze strony układu oddechowego, jak: świszczący, skrócony oddech, ucisk w klatce piersiowej i kaszel o różnym nasileniu i czasie występowania, wskazują na rozpoznanie. Astmę wyróżnia zmienność objawów oraz występowanie zaostrzeń, niekiedy groźnych dla życia. Czynnikiem wywołującym są najczęściej infekcje wirusowe, alergeny, pyły, dym papierosowy, wysiłek i stres. Opisano różne fenotypy astmy: alergiczną, niealergiczną, indukowaną wysiłkiem, z nadwrażliwością na kwas acetylosalicylowy, z utrwaloną obturacją.

Rozpoznanie astmy potwierdza obecność typowych objawów oraz zmienność obturacji wykazana w badaniu spirometrycznym lub pomiarze szczytowego przepływu wydechowego (PEF – peak expiratory flow). Na zmienność obturacji wskazuje dodatnia spirometryczna próba rozkurczowa: zmiana wartości nasilonej pierwszosekundowej objętości wydechowej (FEV1 – forced expiratory volume in one second) >200 ml i >12% wartości wyjściowej w 10-15 min po podaniu 200-400 µg salbutamolu1,2.

Celem leczenia jest opanowanie zmienności objawów, zapobieganie zaostrzeniom oraz stabilizacja choroby określana jako jej dobra kontrola (do jej oceny służy test kontroli astmy). W celu jej osiągnięcia zaleca się stosowanie glikokortykosteroidów wziewnych (wGKS) w małych dawkach od początkowych etapów leczenia. Uzupełnienie stanowią leki rozkurczające oskrzela, ostatnio zalecane są długo działające β2-mimetyki (LABA – long-acting β2-agonists), także jako leki łagodzące objawy. W przypadku astmy o ciężkim przebiegu wprowadzono leczenie biologiczne1.

Zmiany patofizjologiczne w astmie korelują głównie z udziałem granulocytów kwasochłonnych (eozynofili). Zapalenie eozynofilowe jest związane z aktywnością limfocytów Th2 i udziałem interleukin: IL-4, IL-5 i IL-13.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to zespół chorobowy o niejednorodnym charakterze związany z postępującym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe i/lub zaburzeniami struktury oskrzeli i pęcherzyków płucnych. Zmiany chorobowe wynikają z narażenia na szkodliwe czynniki zewnętrzne, głównie dym papierosowy.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

ACO

Ocenia się, że rzeczywiste współwystępowanie astmy i POChP sięga 60%, niemniej rozbieżności są bardzo duże: ok. 11% w całej populacji, ok. 11-60% u chorych [...]

Patomechanizm

W latach 60. ubiegłego wieku popularna była hipoteza holenderska sugerująca, że choroby obturacyjne płuc mają wspólny patomechanizm i stanowią jedno schorzenie o różnych obliczach. [...]

Przebieg ACO

Większość opracowań wskazuje na poważne rokowanie u chorych ze współwystępowaniem astmy i POChP: gorsze niż w przypadku samej astmy i samej POChP. Opisywane są bardziej [...]

Postępowanie lecznicze

Postępowanie diagnostyczne i lecznicze w astmie i POChP nie jest dowolne. Na podstawie licznych badań obserwacyjnych i klinicznych opracowano dokumenty będące rekomendacjami dla astmy (GINA) [...]

Podsumowanie

Astma i POChP to dwie odrębne jednostki chorobowe. Niemniej u dość znacznego odsetka chorych stwierdza się cechy zarówno jednej, jak i drugiej choroby. Obecnie [...]
Do góry