Farmakoterapia
Rekomendacje leczenia pacjentów zakażonych HIV – miejsce terapii dwulekowej
dr n. med. Magdalena Witak-Jędra
- Cele leczenia antyretrowirusowego u pacjentów zakażonych HIV i czynniki, które trzeba uwzględnić przy wyborze terapii
- Zalecane schematy leczenia antyretrowirusowego trzy- i dwulekowe
- Optymalizacja leczenia dzięki stosowaniu terapii dwulekowej (redukcja liczby przyjmowanych leków, a przez to ich toksycznego działania, mniejsze ryzyko działań niepożądanych i obniżenie kosztów)
Wdrożenie leczenia antyretrowirusowego (ARV – antiretroviral) zmieniło całkowicie naturalny przebieg zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV – human immunodeficiency virus). Choroba dotychczas nieuleczalna stała się schorzeniem przewlekłym, z możliwością dobrego kontrolowania jego przebiegu. Nadrzędnym celem leczenia ARV jest uzyskanie supresji wirusologicznej (wiremia HIV RNA <50 kopii/ml) oraz odbudowy immunologicznej (wzrost liczby bezwzględnej oraz odsetka limfocytów T CD4). Aktualnie leczenie ARV jest zalecane u wszystkich osób zakażonych HIV, a schematy terapii powinny być zindywidualizowane. Podstawową zasadą leczenia ARV było stosowanie trzech leków z dwóch różnych grup, natomiast w ostatnich latach pojawiła się nowa strategia postępowania – terapia dwulekowa.
Epidemiologia zakażenia HIV/AIDS i zarys historii leczenia ARV
Od początku trwania epidemii zakażenia HIV minęło już ponad 40 lat. O ile początkowo wydawało się, że choroba dotyczy tylko nielicznych, wynalezienie w 1985 r. testu immunoenzymatycznego (ELISA – enzyme-linked immunosorbent assay) pozwoliło na zbadanie zakresu i ewolucji epidemii zakażeń HIV najpierw w USA, a następnie w innych krajach. Z biegiem lat okazało się, że jest to pandemia zagrażająca milionom ludzi na całym świecie1,2.
Według danych epidemiologicznych opublikowanych przez World Health Organization (WHO) oraz Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) na koniec 2020 r. na świecie żyło około 37,7 mln ludzi zakażonych HIV, z czego 53% stanowią kobiety i dziewczynki. Szacuje się, że ok. 0,7% ludzi w wieku 15-49 lat żyje z HIV, choć ciężar epidemii nadal znacznie się różni w zależności od regionu czy kraju występowania. Według WHO region afrykański pozostaje najbardziej dotknięty chorobą – prawie 1 na 25 dorosłych (3,6%) żyje z HIV, co stanowi ponad dwie trzecie osób żyjących z tym zakażeniem na całym świecie2,3.
W 2020 r. odnotowano 1,5 mln nowych zakażeń HIV; liczba ta zmniejszyła się o 53% w porównaniu ze szczytem odnotowanym w 1997 r. i o 31% w porównaniu z 2010 r. W danych epidemiologicznych podkreśla się redukcję liczby nowych zakażeń HIV oraz zgonów...
