Wytyczne w praktyce

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby w praktyce klinicznej – wytyczne EASL z 2021 r.

lek. Agnieszka Lembas

dr n. med. Tomasz Mikuła

prof. dr hab. n. med. Alicja Wiercińska-Drapało

Klinika Chorób Zakaźnych, Tropikalnych i Hepatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Adres do korespondencji:

lek. Agnieszka Lembas

Klinika Chorób Zakaźnych, Tropikalnych i Hepatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny,

Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

ul. Wolska 37, 01-201 Warszawa

  • Omówienie badań diagnostycznych przeprowadzanych w przewlekłych chorobach wątroby (badania laboratoryjne, markery włóknienia, badania obrazowe)
  • Metody wykluczania obecności włóknienia wątroby w grupach ryzyka za pomocą badań nieinwazyjnych
  • Schemat diagnostyki chorób wątroby w warunkach ambulatoryjnych

Przewlekłe choroby wątroby są heterogenną grupą schorzeń, w przebiegu których obserwujemy długotrwały proces zapalny o różnym nasileniu, prowadzący do stopniowej destrukcji miąższu wątroby, jej włóknienia i marskości. Rozwój włóknienia wątroby jest istotną konsekwencją przewlekłej choroby wątroby – wpływa na rokowanie i możliwość wystąpienia poważnych powikłań. Biopsja wątroby pozostaje złotym standardem w ocenie jej włóknienia, jednak ze względu na inwazyjność tej metody wciąż poszukuje się nowych nieinwazyjnych sposobów oceny tego zjawiska.

Najczęstsze przyczyny przewlekłych chorób wątroby

Do najczęstszych przyczyn przewlekłych chorób wątroby należą: toksyczne alkoholowe lub polekowe uszkodzenie wątroby, wirusowe zapalenia wątroby, choroby autoimmunologiczne i metaboliczne (niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby i niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby).

Alkoholowa choroba wątroby

Alkoholowa choroba wątroby (ALD – alcoholic liver di­sease) jest na świecie dominującą przyczyną zgonów z powodu zaburzeń tego narządu1. U podłoża ALD leży nadmierne spożywanie alkoholu, co oznacza dobową konsumpcję alkoholu etylowego przekraczającą 30 g dla mężczyzn i 20 g dla kobiet. Pojęcie alkoholowej choroby wątroby zawiera kilka jednostek chorobowych, do których zaliczamy: odwracalne alkoholowe stłuszczenie wątroby, również odwracalne alkoholowe zapalenie wątroby i nieodwracalne alkoholowe włóknienie wątroby prowadzące do typowych powikłań chorób tego gruczołu, takich jak: włóknienie, marskość czy rak wątrobowokomórkowy (HCC – hepatocellular carcinoma). Pacjenci z marskością wątroby spowodowaną nadużywaniem alkoholu są diagnozowani w późniejszym stadium schorzenia, często umierają we wcześniejszym wieku i są bardziej narażeni na wystąpienie powikłań2.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD – non-alcoholic fatty liver disease) jest uznawana za najczęstszą przewlekłą chorobę tego narządu w krajach zachodnich3. Występuje u 10-24% populacji dorosłych z prawidłowym współczynnikiem masy ...

Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby

Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby jest wywoływane przez przetrwałe zakażenie wirusami hepatotropowymi – wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV – hepatitis C virus), wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV – hepatitis B virus) oraz przez zakażenia...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Włóknienie wątroby

Pojawienie się włóknienia jest ważnym etapem w przebiegu przewlekłych chorób wątroby, ponieważ w dużym stopniu determinuje dalszy przebieg schorzenia i rokowanie. Jeżeli na tym [...]

Wytyczne EASL

European Association for the Study of the Liver (EASL) to stowarzyszenie założone w 1966 r., którego działalność jest poświęcona chorobom wątroby, ich diagnostyce, [...]

Badania diagnostyczne w przewlekłych chorobach wątroby

Biopsja wątroby jest badaniem służącym do rozpoznawania, oceny aktywności i zaawansowania przewlekłych chorób wątroby. Stanowi złoty standard w ocenie włóknienia tego gruczołu. Niemniej [...]

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby u osób z podejrzeniem występowania tego schorzenia

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby powinny być stosowane przede wszystkim do wykluczenia włóknienia. Badanie niewyselekcjonowanej populacji może się wiązać z dużym odsetkiem [...]

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby u osób z alkoholową chorobą wątroby

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby mogą być pomocne w populacji osób z alkoholową chorobą wątroby. Wczesne wykrycie rozpoczynającej się choroby może mieć pozytywny [...]

Zastosowanie nieinwazyjnych metod oceny włóknienia wątroby u pacjentów po skutecznym leczeniu zakażenia HCV

Opisywano przypadki regresji włóknienia wątroby u pacjentów po eliminacji zakażenia HCV za pomocą terapii zawierającej interferon (IFNα). W dobie doustnych, bezpośrednio działających leków [...]

Wykorzystanie nieinwazyjnych metod oceny włóknienia wątroby u pacjentów z NAFLD/NASH

Klasyczna ultrasonografia jest najpowszechniejszą metodą oceny stłuszczenia miąższu wątroby i pozostaje badaniem pierwszego wyboru w tym wskazaniu. Do jej ograniczeń należy potwierdzenie stłuszczenia [...]

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby u osób z cholestatycznymi i autoimmunologicznymi chorobami wątroby

Badania nad zastosowaniem nieinwazyjnych metod włóknienia wątroby wśród osób z rozpoznaniem PBC lub PSC dotyczą zwykle niewielkiej liczby pacjentów, co utrudnia opracowanie [...]

Zastosowanie nieinwazyjnych metod oceny włóknienia wątroby u pacjentów ze skompensowaną zaawansowaną przewlekłą chorobą wątroby i nadciśnieniem wrotnym

Rozróżnienie zaawansowanego włóknienia od skompensowanej marskości wątroby jest często trudne w praktyce klinicznej, ponieważ włóknienie może się rozkładać w wątrobie nieregularnie. Dodatkowo włóknienie [...]

Podsumowanie

Nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby mogą być wykorzystywane w codziennej praktyce klinicznej zarówno przez lekarzy POZ, jak i w poradniach specjalistycznych. Do powszechnego stosowania [...]
Do góry