Według aktualnych zaleceń European Society of Cardio­logy (ESC) występowanie zwężenia tętnicy wieńcowej w zakresie od >50% do ≤90% zobowiązuje do udokumentowania obecności niedokrwienia mięśnia sercowego za pomocą badań czynnościowych przed kwalifikacją do rewaskularyzacji¹. U pacjenta konieczne jest wówczas wykonanie badania czynnościowego, takiego jak: echokardiografia obciążeniowa, obciążeniowy rezonans magnetyczny (CMR – cardiac magnetic resonance), scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego (SPECT – single-photon emission computed tomography, tomografia emisyjna pojedynczych fotonów) czy też pozytonowa tomografia emisyjna (PET – positron emission tomography) (ryc. 1). Poniższy artykuł ma za zadanie przybliżyć aktualne zalecenia dotyczące nieinwazyjnej diagnostyki czynnościowej istotności granicznych zwężeń w tętnicach wieńcowych oraz pomóc w ocenie, jakie badanie jest najwłaściwsze dla naszego pacjenta w codziennej praktyce klinicznej.

Zarys patofizjologii krążenia wieńcowego

W krążeniu wieńcowym w warunkach spoczynkowych ekstrakcja tlenu z krwi jest prawie maksymalna. Kiedy wzrasta zapotrzebowanie komórek mięśnia sercowego na tlen, jedynym fizjologicznym sposobem zapewnienia jego odpowiedniej podaży jest zwiększenie przepływu wieńcowego. Krążenie wieńcowe tworzą 4 typy naczyń:

• tętnice nasierdziowe
• tętnice przeszywające
• naczynia mikrokrążenia (o średnicy <200 µm)
• żyły.

W krążeniu wieńcowym około 80% oporu naczyniowego zależy od naczyń mikrokrążenia (co jest spowodowane wysokim napięciem mięśniówki gładkiej tych naczyń), a jedynie 20% od naczyń tętniczych o większej średnicy. Przyjmuje się, że w krążeniu wieńcowym, w którym długość naczyń, lepkość krwi i ciśnienie perfuzyjne są względnie stałe, głównym determinantem przepływu wieńcowego jest promień naczynia w czwartej potędze³. Wobec tego nawet niewielkie zmiany promienia tętnic nasierdziowych spowodowane obecnością miażdżycy skutkują dużymi zmianami oporu anatomicznego i przepływu.