Wytyczne w praktyce
Tytoń – zasady profilaktyki i leczenia uzależnienia
lek. Milena Staniec-Kutera
prof. dr hab. n. med. Napoleon Waszkiewicz
- Uzależnienie od tytoniu stanowi ogromne wyzwanie terapeutyczne ze względu na decydującą rolę motywacji i pracy pacjenta w procesie utrzymania abstynencji
- W artykule streszczono najważniejsze punkty wytycznych NICE 2021 dotyczących ww. zagadnienia. Zawarto w nim:
- wskazówki oraz zasady postępowania w procesie terapeutycznym opierającym się głównie na działaniach behawioralnych, wsparciu, motywacji i uświadamianiu palaczy w zakresie szkodliwości tytoniu
- wspomagające metody leczenia farmakologicznego
- Omówienie realiów stosowania opisanych terapii w Polsce
Palenie tytoniu ma udowodniony i niezaprzeczalny związek z rozwojem licznych chorób, w tym chorób układu krążenia, układu oddechowego czy chorób nowotworowych, niepełnosprawności i zgonów zarówno u osób palących, jak i wtórnie narażonych na dym tytoniowy. Palenie tytoniu wywołuje negatywne konsekwencje zdrowotne, społeczne, ekonomiczne i środowiskowe oraz stanowi obciążenie dla rodzin, osób ubogich i krajowych systemów zdrowotnych. Stanowi tym samym najważniejszy pojedynczy czynnik ryzyka możliwy do wyeliminowania.
W 2021 r. wydano zebrane i uaktualnione wytyczne National Institute for Health and Care Excellence (NICE) dotyczące palenia tytoniu1. Niniejszy artykuł streszcza i pokrótce omawia przedstawione w nich wskazówki oraz zasady postępowania w przypadku: przeciwdziałania rozpoczęciu używania tytoniu wśród dzieci i osób dorosłych do 24 r.ż., promowania zaprzestania palenia, prowadzenia terapii uzależnienia dla osób od 12 r.ż. (z wyszczególnieniem terapii u kobiet w ciąży) oraz redukcji szkód, kiedy palący nie jest gotowy na zerwanie z nałogiem palenia „za jednym razem”. Autorzy wytycznych w znacznej mierze skupiają się na istotności prawidłowej komunikacji, poszerzaniu świadomości z zakresu szkodliwości palenia, pozytywnym motywowaniu do zaprzestania palenia oraz zapewnianiu łatwego dostępu do terapii farmakologicznej i e-papierosów jako metod wspomagających w rzucaniu palenia. Treść wytycznych jest kierowana zarówno do przedstawicieli zawodów medycznych i pracowników socjalnych, jak i do osób świadczących usługi doradztwa antynikotynowego, organów ustawodawczych, osób zajmujących stanowiska kierownicze oraz szeroko pojętych mediów (ryc. 1).
Profilaktyka antynikotynowa
Autorzy wytycznych opisują w tym punkcie promocję medialną, działania mające zapobiegać sprzedaży tytoniu nieletnim oraz przeprowadzanie interwencji antynikotynowych w placówkach edukacyjnych.
W treściach kierowanych do organizatorów kampanii medialnych, władz lokalnych i organów handlowych autorzy wytycznych podkreślają znaczenie integracji regionalnych, krajowych i międzynarodowych działań antytytoniowych. Sugerują także, aby kierować...