Zespół pęcherza nadreaktywnego (OAB – overactive bladder syndrome) stanowi grupę objawów, której zasadniczym i niezbędnym do ustalenia rozpoznania elementem są parcia naglące definiowane jako gwałtowna, trudna do powstrzymania chęć oddania moczu. Parcia przebiegają z nietrzymaniem moczu bądź bez niego i nierzadko towarzyszy im częstomocz dzienny i/lub nokturia¹. Z uwagi na częstość występowania objawów tworzących ten zespół oraz obniżenie jakości życia z nimi związane OAB stanowi istotny problem społeczny. Badanie populacyjne przeprowadzone w czterech krajach Europy i w Kanadzie wykazało, że częstość występowania OAB wynosi, odpowiednio dla kobiet i mężczyzn, 12,8% i 10,8%². Z kolei niedawno opublikowane badanie dotyczące polskiej populacji ujawniło, że problem ten dotyczy aż 39,5% kobiet i 26,8% mężczyzn³. Pomimo różnic w raportowanej częstości występowania, wynikających głównie z przyjętych kryteriów i użytych narzędzi, OAB konsekwentnie częściej jest stwierdzany u kobiet i wśród osób powyżej 60 r.ż. Z uwagi na postępującą zmianę struktury demograficznej i obserwowane starzenie się społeczeństwa liczba osób z OAB będzie rosła. Szacuje się, że w krajach Unii Europejskiej zespołem tym jest dotkniętych blisko 50 milionów osób^2,4. Jednocześnie ponad połowa chorych z OAB określa występujące objawy jako dokuczliwe. U 52% spośród nich odczuwane dolegliwości stanowią powód poszukiwania pomocy medycznej⁵. Ponadto chorzy, u których parciom naglącym towarzyszy naglące nietrzymanie moczu, obarczeni są większym ryzykiem występowania zakażeń układu moczowego, zakażeń skóry i aż o 36% większym ryzykiem doznania złamania w wyniku upadku. Dodatkowo u 60% spośród nich stwierdza się objawy depresji⁶.

Rozpoznawanie OAB

Rozpoznanie OAB jest ustalane na podstawie wywiadu lekarskiego oraz dziennika mikcji. Do postawienia diagnozy nie jest wymagane badanie urodynamiczne. Potwierdzona urodynamicznie nadaktywność mięśnia wypieracza pęcherza moczowego jest bowiem obserwowana jedynie u 2/3 chorych dotkniętych OAB. Warunkiem niezbędnym do rozpoznania tego zespołu jest natomiast brak zakażenia układu moczowego oraz innych ewidentnych nieprawidłowości w obrębie dolnych dróg moczowych (np. kamica pęcherza moczowego, rak pęcherza moczowego, przeszkoda podpęcherzowa w odpływie moczu czy oddziaływanie chorób układu nerwowego na układ moczowy) mogących wpływać na czynność dolnych dróg moczowych¹. Właściwie zebrany wywiad jest podstawowym elementem diagnostyki u chorych zgłaszających objawy sugerujące OAB. Jest on niezbędny do ustalenia prawidłowego rozpoznania, określenia stopnia nasilenia dolegliwości oraz identyfikacji osób wymagających dalszej, pogłębionej diagnostyki. Z uwagi na intymny charakter wspomnianych objawów ważne jest, by tę część badania lekarskiego prowadzić aktywnie. Wykazano, że jedynie 60% chorych dotkniętych OAB poszukiwało porady lekarskiej i tylko 27% z nich otrzymało leczenie⁷.