Wytyczne w praktyce

Leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza u dorosłych – wytyczne BSG

prof. dr hab. n. med. Monika Podhorecka

Klinika Hematoonkologii i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Monika Podhorecka

Klinika Hematoonkologii i Transplantacji Szpiku,

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1

ul. Staszica 11, 20-080 Lublin

e-mail: monika.podhorecka@umlub.pl

  • Do ostatecznego rozpoznania niedokrwistości z niedoboru żelaza (IDA) konieczna jest ocena parametrów gospodarki żelazowej. W tym celu najlepiej wykonać oznaczenie surowiczego stężenia ferrytyny
  • U chorych z negatywnym wynikiem badań endoskopowych, u osób z niewystarczającą odpowiedzią na suplementację żelaza lub z nawrotową IDA wskazane są badania diagnostyczne jelita cienkiego i układu moczowego
  • W terapii zaleca się doustną suplementację żelaza, niemniej w razie nieskuteczności takiego postępowania należy rozważyć alternatywne drogi podania


Niedokrwistość jest definiowana jako stan kliniczny spowodowany zmniejszeniem stężenia hemoglobiny (Hb) i hematokrytu (Ht) poniżej wartości przyjętych jako prawidłowe dla danej płci i wieku. Rozpoznawana jest u dorosłych >15 r.ż., gdy stężenie hemoglobiny jest niższe niż 13 g/l u mężczyzn, niższe niż 12 g/l u kobiet oraz niższe niż 11 g/l u kobiet w II i III trymestrze ciąży1-3. Niedokrwistość nie jest samodzielną jednostką chorobową, ale następstwem stanu chorobowego toczącego się w organizmie, dlatego warunkiem skutecznego leczenia jest poznanie jej przyczyny. Niedokrwistość z niedoboru żelaza (IDA – iron deficiency anemia) stanowi jedną z najczęstszych postaci niedokrwistości. Do jej przyczyn należą: ograniczona podaż żelaza w diecie, zaburzenia wchłaniania oraz przewlekła utrata krwi, najczęściej przez przewód pokarmowy lub drogi moczowo-płciowe. Wśród przyczyn IDA szczególne znaczenie mają patologie przewodu pokarmowego, w tym choroby nowotworowe, dlatego pilne wykonanie badań przewodu pokarmowego powinno być brane pod uwagę u wszystkich dorosłych pacjentów z nowo zdiagnozowaną IDA i brakiem innych oczywistych przyczyn niedoboru żelaza1,4,5. Pacjenci z IDA są diagnozowani przez lekarzy pierwszego kontaktu lub lekarzy specjalistów różnych dziedzin, stąd konieczność przygotowywania klarownych wytycznych postępowania z tą grupą pacjentów, które mogłyby być wykorzystywane w różnych specjalnościach klinicznych. Wytyczne postępowania w IDA są regularnie publikowane przez towarzystwa gastroenterologiczne; najnowsze, przedstawione przez British Society of Gastroenterology (BSG), opisano poniżej.

Badania diagnostyczne potwierdzające niedobór żelaza

W większości przypadków niedoboru żelaza w obrazie morfologii krwi obserwujemy zmniejszenie wartości średniej objętości erytrocytów (MCV – mean corpuscular volume) oraz średniej zawartości hemoglobiny w erytrocytach (MCH – mean corpuscular hemoglo...

Inne charakterystyczne dla IDA nieprawidłowości w badaniach parametrów gospodarki żelazowej obejmują: niską saturację transferyny, niskie stężenie żelaza w surowicy, podwyższoną całkowitą zdolność wiązania żelaza, podwyższone stężenie protoporfiry...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Badania diagnostyczne zalecane w ustalaniu przyczyn niedoboru żelaza

Autorzy wytycznych rekomendują u pacjentów ze świeżo zdiagnozowaną IDA przeprowadzenie dokładnego wywiadu klinicznego ukierunkowanego na przyczyny niedoboru żelaza. W pierwszym etapie badań diagnostycznych [...]

Terapia niedokrwistości z niedoboru żelaza

Zgodnie z rekomendacjami BSG terapię suplementującą żelazo należy rozpocząć niezwłocznie po rozpoznaniu IDA i nie opóźniać jej, oczekując na badania endoskopowe, chyba że [...]

Szczególne grupy pacjentów z niedokrwistością z niedoboru żelaza

Niedokrwistość z niedoboru żelaza bardzo często jest rozpoznawana u młodych kobiet, a sprzyjającymi czynnikami w tej grupie są krwawienia miesiączkowe, ciąże oraz zmniejszona podaż żelaza [...]

Podsumowanie

Nowe wytyczne BSG w klarowny sposób porządkują aktualną wiedzę na temat rozpoznawania i leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza. Optymalną strategią postępowania u każdego pacjenta z IDA [...]

Do góry