Nie tylko arytmie
Dysponujemy także pewnymi nowszymi parametrami, które można ocenić dzięki długoczasowemu monitorowaniu EKG. Jednym z nich jest turbulencja rytmu serca, która opisuje zachowanie się rytmu zatokowego po pobudzeniu dodatkowym. Istnieją minimalne (wyrażane w milisekundach) różnice między kolejnymi odstępami RR po dodatkowym pobudzeniu komorowym i właśnie parametr wyliczony z tempa zmiany tych różnic pozwala ocenić sprawność układu autonomicznego.
Kolejny ciekawy parametr, który dotyczy nocnego zapisu EKG, jest przeznaczony do oceny prawdopodobieństwa występowania obturacyjnego bezdechu sennego. Oczywiście jest to ocena pośrednia, dlatego mówi się o prawdopodobieństwie, a nie o rozpoznaniu obturacyjnego bezdechu sennego. Opracowano pewne algorytmy wykorzystujące zmienności pola pod krzywą zespołu QRS, a także gwałtowne zmiany częstości rytmu z bradykardii na tachykardię na granicy bezdechu i wybudzenia jako podstawę do obliczenia liczby prawdopodobnych bezdechów w godzinowych przedziałach snu4.
Badanie holterowskie jest również wymieniane jako jedno z narzędzi w diagnostyce niedokrwienia mięśnia sercowego w sytuacji, gdy nie można przeprowadzić próby wysiłkowej (np. przed kwalifikacją do zabiegu chirurgicznego). Należy jednak pamiętać, że jak wykazał Liu i wsp., czułość tej metody jest relatywnie niska – 32,2%, a swoistość osiąga 55,6%, gdy wynik jest zweryfikowany za pomocą koronarografii5.
Nowe pomysły na monitorowanie czynności serca
Ostatnio na rynku pojawiły się nowe urządzenia oferowane m.in. przez firmy telekomunikacyjne. Mają one formę nadgarstkowych zegarków, które pomagają monitorować rytm serca, i to nie tylko jego częstość, ponieważ przy dobrej jakości technicznej zapisu umożliwiają rozpoznanie ewentualnej arytmii6. Są to jednak urządzenia, które wymagają śledzenia tych parametrów na bieżąco przez chorego lub wysyłania zapisu lekarzowi, gdy pacjent odczuwa niepokojące zmiany.
Monitorowanie holterowskie ma między innymi tę zaletę, że zapis czynności elektrycznej serca odbywa się również w czasie snu. Poza tym analiza holterowska charakteryzuje się całodobowym ujęciem rytmu serca, a więc tylko dzięki takiej technice można ocenić zmiany w aktywności układu autonomicznego i dynamicznie zmieniającej się, chwiejnej równowadze między modulacją współczulną i przywspółczulną. Te i inne cechy badania holterowskiego sprawiają, że jeszcze długo będzie ono miało przewagę nad coraz powszechniej dostępnymi urządzeniami do domowego monitorowania serca stosowanymi przez pacjentów na własną rękę.
Abstract
Holter ECG monitoring: when to use and how to interpret results
The 24-hour electrocardiogram (ECG) recorder is a small device that allows doctors to diagnose an abnormal heart rhythm that cannot be captured during a resting ECG test in the doctor’s office. Holter ECG monitoring does not interfere with the patient’s daily activities. Long-term ECG recording is most useful for cardiac diagnostics if symptoms associated with arrhythmias occur at least once a day. The indications for monitoring the electrical activity of the heart include syncope or dizziness of unknown cause, palpitations, poor exercise tolerance with exercise dyspnea, retrosternal pain arising suspicion of vasospastic angina, condition post ischemic stroke with suspected episodes of paroxysmal atrial fibrillation, a history of myocardial infarction, dilated cardiomyopathy or hypertrophic cardiomyopathy, conditions associated with an increased risk of sudden cardiac death, Wolff-Parkinson-White syndrome, arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy and syndromes predisposing to arrhythmias with a genetic background. The recording protocol should include the dominant rhythm during monitoring, the mean, minimum and maximum heart rate, the presence of pauses and conduction disturbances, the number and form of supraventricular and ventricular extrasystoles, as well as ST-segment deviations and QT interval duration. Long-term ECG monitoring also provides the basis for the assessment of cardiac rhythm modulation by the autonomic nervous system and the evaluation of sleep apnea index.
Piśmiennictwo
1. Holter NJ. Radioelectrocardiography: a new technique for cardiovascular studies. Ann N Y Acad Sci 1957;65(6):913-23
2. Steinberg JS, Varma N, Cygankiewicz I, et al. 2017 ISHNE-HRS expert consensus statement on ambulatory ECG and external cardiac monitoring/telemetry. Ann Noninvasive Electrocardiol 2017;22(3):e12447
3. Dąbrowska B. Rytm serca zdrowego człowieka. W: Dąbrowski A, Dąbrowska B, Piotrowicz R. Elektrokardiografia holterowska. Warszawa: Wydawnictwo Medyczne, 1994
4. Cao X, Müller A, Dirschinger RJ, et al. Risk Prediction After Myocardial Infarction by Cyclic Variation of Heart Rate, a Surrogate of Sleep-Disordered Breathing Assessed From Holter ECGs. Front Physiol 2020;10:1570
5. Liu Y, Ping J, Qiu LC, et al. Comparative analysis of ischemic changes in electrocardiogram and coronary angiography results: A retrospective study. Observational Study Medicine (Baltimore) 2021;100(24):e26007
6. Hilbel T, Alhersh T, Stein W, et al. Analysis and postprocessing of ECG or heart rate data from wearable devices beyond the proprietary cloud and app infrastructure of the vendors. Cardiovasc Digit Health J 2021;2(6):323-30