Starzenie się jest powszechnym problemem i zakres pogorszenia funkcji poznawczych u osób starszych rozciąga się od normalnego (fizjologicznego) spadku funkcji poznawczych związanego z wiekiem przez ich subiektywne pogorszenie, później u niektórych pacjentów obiektywnie zauważalne łagodne zaburzenia poznawcze (ŁZP; MCI – mild cognitive impairment) aż do otępienia. Proces otępienny, którego kliniczną manifestacją są już ŁZP, jest spowodowany obecnością konkretnego schorzenia lub współistnienia kilku schorzeń wpływających na sprawność poznawczą oraz samodzielność pacjenta. Wiek stanowi wyłącznie czynnik ryzyka wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych, ale proces otępienny nie jest tożsamy ze zmianami związanymi ze starzeniem się.

Związane z wiekiem pogorszenie sprawności poznawczej

Normalne starzenie się może skutkować powszechnie kojarzonymi z tym procesem zmianami w postaci między innymi: spowolnienia psychoruchowego, ograniczonej ostrości widzenia i słyszenia. Dodatkowo starzeniu się towarzyszą inne zaburzenia, które u niektórych osób, pomimo ich naturalnego charakteru, mogą powodować niepokój. Należą do nich związane z wiekiem deficyty funkcji poznawczych przejawiające się: spadkiem podzielności uwagi, osłabieniem uczenia się nowych informacji, gorszą pamięcią słowną, zmniejszoną płynnością językową oraz dysfunkcjami wykonawczymi. Te ostatnie manifestują się przede wszystkim zmniejszeniem zdolności do hamowania niepożądanych reakcji, zaburzeniami w zakresie planowania i wykonywania zamierzonych działań oraz nasileniem konkretyzacji myślenia i działania. Inne funkcje poznawcze w przypadku starzenia się nie ulegają zmianie, są to np. pamięć semantyczna, proceduralna czy spostrzeganie¹.

Pogorszenie sprawności poznawczej związanej z wiekiem przejawia się w skargach, które są niesłusznie klasyfikowane przez pacjentów i niedoświadczonych klinicystów jako zaburzenia pamięci. Zgłaszane problemy najczęściej dotyczą przypomnienia sobie,...