Przypadek kliniczny
Anafilaksja zależna od pokarmu, indukowana wysiłkiem fizycznym
dr n. med. Natalia Ukleja-Sokołowska
- Możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznej na skutek uczulenia na określony alergen i działania czynnika wzmacniającego
- Metody wykorzystywane w diagnostyce alergii
- Wskazania do przeprowadzenia doustnej próby prowokacyjnej
Reakcja anafilaktyczna związana z uczuleniem na pokarm może przebiegać bardzo dramatycznie i niewątpliwie w alergologii stanowi stan zagrożenia życia. Kluczowe jest ustalenie, które pokarmy wywołują anafilaksję u pacjenta. W większości przypadków szczegółowo zebrany wywiad chorobowy dotyczący okoliczności zdarzenia umożliwia wytypowanie podejrzanych alergenów. Zdarza się jednak, że pacjent ma trudności z określeniem, który pokarm wywołał reakcje, szczególnie gdy objawy nie wydają się powtarzalne i dany produkt spożywczy jest zwykle tolerowany bez przeszkód. Taka sytuacja może mieć miejsce wtedy, gdy reakcja alergiczna jest zależna nie tylko od określonego alergenu, lecz także od nakładającego się działania czynnika wzmacniającego reakcję, tzw. kofaktora reakcji alergicznej. Najbardziej znane kofaktory w alergologii to: wysiłek fizyczny, alkohol i przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ)1,2. Ich lista jest jednak dużo dłuższa. Nie bez znaczenia jest np. u kobiet faza cyklu miesiączkowego. Istnieje nawet pojęcie astmy okołomenstruacyjnej, w trakcie której objawy pojawiają się regularnie w okresie miesiączki3.
Opis przypadku
Studentka, 25 lat, została przyjęta do kliniki alergologii w celu przeprowadzenia diagnostyki nawracających i niejasnych dla niej anafilaksji4. Kobieta była aktywna i szczupła, nie skarżyła się na jakiekolwiek przewlekłe dolegliwości. Miała stwierdzoną niedoczynność tarczycy, która była skutecznie leczona poprzez suplementację lewotyroksyny.
Anafilaksja wystąpiła u niej kilkukrotnie, w nieregularnych odstępach czasu, jednak reakcje zdarzały się coraz częściej. Najbardziej dramatyczna reakcja nastąpiła w trakcie hucznego przyjęcia urodzinowego. Pacjentka spożywała wówczas liczne pokarmy, sałatki i ciasta, tańczyła i piła alkohol. Nagle pojawiły się u niej osłabienie, ból brzucha, wymioty, pokrzywka uogólniona i obrzęk powiek. Wezwano pogotowie, a stan chorej szybko się poprawił pod wpływem leczenia.
Ponadto u pacjentki wystąpiły obrzęk twarzy i duszność po spożyciu brzoskwini i niewielkim wysiłku fizycznym pod postacią wyjścia na zakupy. W trakcie tej reakcji pacjentka miała menstruację, przyjmowała NLPZ. Po kilku kolejnych tygodniach znow...
