Choroby internistyczne u kobiet w ciąży

Epizod psychotyczny u ciężarnej

dr hab. n. med. Małgorzata Urban-Kowalczyk

Klinika Zaburzeń Afektywnych i Psychotycznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Małgorzata Urban-Kowalczyk

Klinika Zaburzeń Afektywnych i Psychotycznych,

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Czechosłowacka 8/10, 92-216 Łódź

e-mail: malgorzata.urban@umed.lodz.pl

  • Czynniki ryzyka wystąpienia epizodu psychotycznego u kobiety w ciąży i w okresie poporodowym
  • Badania stosowane w diagnostyce zaburzeń psychotycznych w tej grupie pacjentek
  • Rola lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a także członków rodziny w opiece nad kobietą z zaburzeniami psychotycznymi lub ryzykiem ich rozwoju

Psychoza występująca w okresie ciąży lub okołoporodowym jest poważnym i zagrażającym życiu schorzeniem, które wymaga pilnej interwencji lekarskiej. Żaden okres w życiu kobiety nie niesie ze sobą tak wysokiego ryzyka rozwoju epizodu psychotycznego jak ciąża oraz pierwsze 4 tygodnie po porodzie. Objawy psychotyczne mogą się rozwinąć jako pierwszy w życiu epizod, ale także jako nawrót lub zaostrzenie istniejącej już wcześniej choroby psychicznej. Częstość psychoz okołoporodowych jest oceniana na ok. 0,2%1. Większość zachorowań notuje się u kobiet bez rodzinnego obciążenia. Co ciekawe, Bergink i wsp.2 wykazali, że 19% kobiet z pierwszym epizodem psychotycznym okołoporodowym ma autoimmunologiczną chorobę tarczycy, której objawy kliniczne manifestują się istotnie szybciej i u większego odsetka pacjentek. Z tego powodu autorzy sugerują, aby oznaczać przesiewowo stężenie przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO [TPO – thyroid peroxidase]), tyreotropiny (TSH – thyroid stimulating hormone) oraz wolnej tyroksyny (fT4 – free thyroxine) u pacjentek z psychozą okołoporodową. Czynniki ryzyka psychozy okołoporodowej/poporodowej to3:

  • pierwsza ciąża
  • starszy wiek matki
  • występowanie zaburzeń nastroju podczas ciąży
  • rozpoznanie choroby afektywnej dwubiegunowej w wywiadzie
  • rozpoznanie psychozy poporodowej w wywiadzie
  • obciążenie rodzinne chorobą afektywną dwubiegunową lub psychozą poporodową.

Obraz kliniczny i przebieg psychoz okołoporodowych

W większości przypadków przebieg jest dynamiczny, objawy pojawiają się szybko, najczęściej w ciągu pierwszych 2 tygodni po porodzie. Zwykle już na początku występują zaburzenia snu oraz wahania nastroju, a czasem także obsesyjne myśli dotyczące no...

Przebieg ciąży u kobiet chorych na schizofrenię zwykle wiąże się z większym ryzykiem, także ze względu na mniej wartościowe odżywianie się, niewystarczającą opiekę prenatalną oraz częstsze stosowanie tytoniu, alkoholu oraz innych środków psychoakt...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Ryzyko suicydalne

Relatywnie niewielki odsetek (ok. 19%) kobiet, które podjęły próbę samobójczą w przebiegu okołoporodowych zaburzeń psychicznych, był leczony wcześniej przez specjalistę psychiatrii. Natomiast [...]

Postępowanie

Pacjentka w ciąży lub w okresie poporodowym z objawami aktywnej psychozy zawsze wymaga pilnej interwencji medycznej. Dynamika objawów jest zwykle duża i szybko może dojść [...]

Do góry