Temat numeru
Leczenie bólu nowotworowego
dr n. med. Małgorzata Mikaszewska-Sokolewicz
- Rodzaje bólu występujące w przebiegu choroby nowotworowej i ich charakterystyka
- Metody oceny bólu nowotworowego, jakości życia pacjenta i skuteczności terapii
- Możliwości leczenia bólu nowotworowego z uwzględnieniem drabiny analgetycznej WHO, zasad ciągłego ulepszania terapii oraz współczynników konwersji i ekwiwalentnych dawek leków
- Odstawianie opioidów – w jaki sposób i jak długo w zależności od czasu terapii lekami z tej grupy
Ból często towarzyszy chorobie nowotworowej i znamiennie wpływa na status psychospołeczny oraz jakość życia chorych na nowotwór. Pacjenci onkologiczni cierpią z powodu nawracających epizodów ostrego bólu, np. pooperacyjnego, występującego w złamaniach patologicznych lub związanego z procedurami diagnostycznymi, oraz bólu przewlekłego w następstwie ucisku, zniszczenia, naciekania tkanek przez nowotwór, którego natężenie zależy między innymi od rodzaju nowotworu, stopnia zaawansowania choroby, zastosowanego leczenia oraz chorób współistniejących.
Na nowotwory choruje 1% światowej populacji i są one drugą główną przyczyną zgonów na świecie. Liczba chorych na nowotwór systematycznie rośnie, wzrasta również przeżywalność tych pacjentów. Prognozuje się, że w 2030 r. liczba chorych osiągnie 24 mln. Przeżycie pacjentów z chorobą nowotworową w ciągu ostatnich 40 lat podwoiło się. Grupa ta obejmuje pacjentów z aktywną chorobą nowotworową i pacjentów w remisji. Przykładowo w Wielkiej Brytanii ponad połowa pacjentów, u których rozpoznano nowotwór, przeżywa ponad 10 lat.
Szacuje się, że około 50% populacji chorych na nowotwór (w tym 70% pacjentów z chorobą w stadium zaawansowanym) odczuwa ból umiarkowany i silny. Niemniej nie tylko nowotwór jest przyczyną bólu; u 17% pacjentów występuje on w następstwie zastosowanej terapii przeciwnowotworowej, a co 10 odczuwa ból niezwiązany z chorobą nowotworową.
Ból może się utrzymywać po zakończeniu leczenia przeciwnowotworowego; wykazano, że dzieje się tak u 38% pacjentów. Uważa się, że 90% chorych można skutecznie wyleczyć z bólu dzięki upowszechnieniu i przestrzeganiu regularnie aktualizowanych wytycznych leczenia bólu, zoptymalizowaniu dostępności leków i specjalistycznych poradni leczenia bólu oraz zwiększeniu wiedzy i świadomości pacjentów, ich rodzin oraz personelu medycznego zaangażowanych w terapię i opiekę nad pacjentami z chorobą nowotworową i bólem.
Definicja bólu i rodzaje bólu nowotworowego
International Association for the Study of Pain (IASP) definiuje ból jako subiektywnie przykre i negatywne wrażenie zmysłowe oraz emocjonalne powstające w następstwie uszkodzenia tkanek lub w sytuacjach zagrażających takimi zmianami.
