Chirurgia
Żylaki powrózka nasiennego jako częsta przyczyna bólu w obrębie moszny u młodzieży i młodych dorosłych
Krzysztof Kowalik
- Żylaki powrózka nasiennego często pozostają nieme klinicznie, u części pacjentów powodują jednak ból jądra i uczucie jego ciężkości przy aktywności fizycznej
- Nieleczone żylaki powrózka nasiennego mogą powodować hipotrofię zajętego jądra (zmniejszenie objętości <13 ml w USG) lub niepłodność
- U 20-25% pacjentów z tym zaburzeniem stwierdza się nieprawidłowe parametry nasienia, takie jak: zmniejszenie odsetka plemników ruchliwych, duży odsetek martwych i nieruchomych plemników oraz zmniejszenie liczebności plemników w nasieniu (np. oligozoospermię)
Żylaki powrózka nasiennego (ŻPN; varicocele), inaczej nazywane również żylakami moszny, to nieprawidłowe poszerzenie żył splotu wiciowatego jądra o krętym przebiegu, które jest spowodowane wstecznym odpływem krwi żylnej do jądra. ŻPN pojawiają się głównie w okresie dojrzewania. Bardzo rzadko są diagnozowane u dzieci przed 10 r.ż.1,2 Częstość ich występowania u młodzieży i osób dorosłych jest porównywalna – wynosi 10-20%1-6. Wyróżniamy pierwotne i wtórne żylaki powrózka nasiennego. Pierwotne żylaki powrózka nasiennego dominują w populacji męskiej i zwykle dotyczą strony lewej – stanowią 80-85% przypadków.
Żylaki moszny to częsta dolegliwość, z którą młodociani mężczyźni zgłaszają się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, następnie są kierowani do urologa z rozpoznaniem bólu jądra.
Klasyfikacja ŻPN
Żylaki powrózka nasiennego rozpoznawane podczas badania przedmiotowego w praktyce urologicznej klasyfikuje się według skali World Health Organization, która została rozszerzona o stopień 07:
- stopień 0 – widoczne poszerzone naczynia żylne powrózka nasiennego jedynie w badaniu USG z obecnością refluksu żylnego, niewyczuwalne palpacyjnie (żylaki subkliniczne)
- stopień I – niewidoczne, wyczuwalne palpacyjnie jedynie podczas próby Valsalvy
- stopień II – niewidoczne przez mosznę, wyczuwalne palpacyjnie w spoczynku
- stopień III – widoczne przez mosznę i wyczuwalne palpacyjnie w spoczynku (ryc. 1).
Epidemiologia
Żylaki powrózka nasiennego dotyczą ok. 15% mężczyzn w populacji ogólnej. Na uwagę zasługuje fakt, że wśród mężczyzn z niepłodnością pierwotną ŻPN mogą być jej przyczyną u ok. 30% pacjentów. Natomiast u mężczyzn z niepłodnością wtórną ŻPN stwierdza się nawet w 80% przypadków.
Żylaki powrózka nasiennego mają postępujący charakter. Na każdą dekadę życia ryzyko ich wystąpienia wzrasta o 10% w populacji ogólnej. Nie ulegają one samoistnej regresji3,8-12.
