Palenie tytoniu w różnej formie i postaci jest głównym czynnikiem etiologicznym rozwoju schorzeń układu oddechowego, w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i raka płuc. Palenie powoduje znaczące pogorszenie funkcji płuc oraz przyspiesza starzenie się układu oddechowego. W Polsce nikotynizm jest nadal szeroko rozpowszechniony. Szacuje się, że codziennie tytoń pali 26% dorosłych mężczyzn i 19% kobiet. Wśród młodzieży rozpowszechnienie tego nałogu jest również niepokojąco wysokie. Palenie deklaruje 16% chłopców oraz 15% dziewcząt w wieku 13-15 lat¹.

W Polsce i na świecie w ciągu lat częstość palenia papierosów oraz stosowanie innych metod używania tytoniu znacząco się zmieniły. Do powszechnego użytku weszły e-papierosy oraz podgrzewacze tytoniu. Palenie tytoniu w każdej postaci wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób odtytoniowych, dotyczy to również stosowania nowych form używania tytoniu, w których często dochodzi do ostrego uszkodzenia miąższu płuc.

Tak zwane nowoczesne formy palenia są ważnym obiektem badań naukowych. Niestety nadal jest zbyt mało danych, by móc jasno określić ich długofalowe skutki zdrowotne.

Ewolucja wyrobów tytoniowych rozpoczęła się pod koniec lat 70. XX w., kiedy po raz pierwszy powstały komercyjnie dostępne e-papierosy. W świecie ta forma używania tytoniu rozpowszechniła się na początku XXI w., natomiast w Polsce szczyt popularności zyskała w latach 2011-2019. Inną popularną metodą używania tytoniu są podgrzewacze. W 1988 r. zadebiutował pierwszy komercyjnie dostępny podgrzewacz tytoniu. Ta forma stosowania tytoniu najbardziej rozpowszechniła się po 2014 r., głównie w Japonii i we Włoszech. W Polsce podgrzewacze tytoniu pojawiły się w kwietniu 2017 r.^2,3

Charakterystyka e-papierosów

Zgodnie z World Health Organization e-papierosy są definiowane jako⁴:

• elektroniczne systemy przenoszenia nikotyny (ENDS – electronic nicotine delivery system) oraz
• elektroniczne systemy przenoszenia związków niezawierających nikotyny (ENNDS – electronic non-nicotine delivery system).

Aktualnie istnieje 5 generacji e-papierosów:

• jednorazowego użytku
• wielokrotnego użytku
• typu MOD (modifiable devices) – mechaniczne i elektroniczne, wielokrotnego uzupełniania, z możliwością regulacji parametrów przez użytkownika
• typu Pod (Pod e-cigarettes) – kompaktowy e-papieros o różnych kształtach i małych rozmiarach, wielokrotnego uzupełniania, z możliwością regulacji parametrów przez użytkownika
• typu Pod-Mod – urządzenie łączące niewielkie, kompaktowe systemy typu Pod i MOD, z możliwością regulacji parametrów przez użytkownika.