Wytyczne w praktyce
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby a ryzyko sercowo-naczyniowe – stanowisko AHA
prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Marek Waluga1
dr n. farm. Ewa Waluga-Kozłowska2
- Aktualnie niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) nie jest traktowana jako schorzenie samej wątroby, ale jako choroba metaboliczna, współistniejąca z innymi zaburzeniami, takimi jak: cukrzyca, otyłość, hiperlipidemia czy zespół metaboliczny, w skład którego wchodzą te choroby
- NAFLD stanowi niezwykle ważny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i jest istotnym problemem w skali globalnej ze względu na liczne aspekty zdrowotne
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD – non-alcoholic fatty liver disease) jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych schorzeń, gdyż w skali globalnej dotyka >25% osób dorosłych i ponad połowę populacji chorych na cukrzycę typu 2. W latach 2016-2018 częstość jej występowania wynosiła 13,5% w Afryce, 24% w USA, 23% w Europie, 27% w Azji Wschodniej, a najwyższa była w Meksyku, Ameryce Centralnej i Południowej (31%), na Środkowym Wschodzie (32%) i w Azji Południowej (33%). Liczby te mogą jednak być niedokładne, zwłaszcza z obszarów słabiej rozwiniętych, jak Afryka, gdzie prawdopodobnie są niedoszacowane.
Istnieją znaczne różnice w częstości występowania NAFLD w zależności od rasy i przynależności etnicznej. W USA częstość występowania u osób pochodzenia hiszpańskiego, osób białych i Afroamerykanów wynosi odpowiednio 21%, 12,5% i 11,6%. Wśród osób o fenotypie „hiszpańskim” częstość NAFLD wynosi 33% u pochodzących z Meksyku oraz 16% i 18% odpowiednio u pochodzących z Dominikany i Portoryko. Zarówno NAFLD, jak i niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH – non-alcoholic steatohepatitis) z zapaleniem i uszkodzeniem komórek wątrobowych występuje 2 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Częstość występowania NASH średnio określa się na 3-6%, najwięcej w grupie z NAFLD. Do czynników ryzyka NASH należą: cukrzyca typu 2, dyslipidemia i otyłość. Częstość NASH w cukrzycy typu 2 osiąga 37%. Dokładne określenie częstości NASH jest trudne, gdyż wymaga wykonania biopsji wątroby w celu oceny patomorfologicznej. Obserwuje się ogólny trend zwiększania częstości występowania NAFLD u dorosłych i dzieci proporcjonalnie do częstości otyłości, zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2. Przewiduje się, że w ciągu następnej dekady NAFLD może objąć >35% populacji świata.
Niewystarczająca rozpoznawalność NAFLD z powodu braku objawów utrudnia dokładne określanie zarówno częstości jej występowania, jak i powikłań. Oznaczanie aktywności aminotransferaz i ultrasonografia wątroby są powszechnie stosowanymi narzędziami przesiewowymi, ale ich czułość jest niewystarczająca.
