Diabetologia
Postępowanie profilaktyczne u pacjentów w stanie przedcukrzycowym
lek. Jakub Gołacki
prof. dr hab. n. med. Beata Matyjaszek-Matuszek
- Rodzaje stanu przedcukrzycowego, implikacje kliniczne oraz powiązanie z chorobą otyłościową
- Omówienie dostępnych interwencji behawioralnych w stanie przedcukrzycowym
- Leczenie farmakologiczne stanu przedcukrzycowego
Choć skutecznych metod leczenia w diabetologii i metabologii stale przybywa, to wciąż niedostateczną wagę przykładamy do profilaktyki, która rozpoczęta odpowiednio wcześnie pozwala zapobiec lub istotnie opóźnić rozwój chorób metabolicznych, w tym stanu przedcukrzycowego czy cukrzycy typu 2 (T2DM – type 2 diabetes mellitus).
Stan przedcukrzycowy (prediabetes) to określenie dysglikemii będącej stanem przejściowym pomiędzy normoglikemią a cukrzycą. Rozpoznanie to zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) można ustalić na podstawie wyników dwóch badań laboratoryjnych1:
- pomiaru stężenia glukozy we krwi żylnej na czczo, pobranej 8-14 godzin od ostatniego posiłku: glikemia 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l) upoważnia do rozpoznania nieprawidłowej glikemii na czczo (IFG – impaired fasting glucose)
- pomiaru stężenia glukozy we krwi żylnej w doustnym teście tolerancji glukozy (OGTT – oral glucose tolerance test): glikemia w 120 minucie 140-199 mg/dl (7,8-11,1 mmol/l) upoważnia do rozpoznania nieprawidłowej tolerancji glukozy (IGT – impaired glucose tolerance).
Polskie wytyczne nie uwzględniają proponowanego przez American Diabetes Association (ADA) rozpoznania stanu przedcukrzycowego za pomocą odsetka hemoglobiny glikowanej (HbA1c) w zakresie 5,7-6,4%2.
Częstość występowania stanu przedcukrzycowego w Polsce szacuje się na mniej więcej 5 mln osób3, a więc ok. 13% populacji. Wraz z tendencją wzrostową występowania nadwagi i otyłości, a także składowych zespołu metabolicznego i innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego można się spodziewać dalszego zwiększenia liczby zachorowań.
Stan przedcukrzycowy to jeden z głównych czynników ryzyka rozwoju T2DM. W przypadku IFG roczne ryzyko konwersji do T2DM jest 4,7 razy wyższe niż u osób z prawidłową gospodarką węglowodanową. U pacjentów z IGT jest natomiast 6-krotnie wyższe, a w sytuacji współistnienia IFG oraz IGT – aż 12-krotnie wyższe. Mimo że stan przedcukrzycowy nie jest chorobą, a jedynie czynnikiem ryzyka jej wystąpienia, to już wiąże się z powikłaniami makroangiopatycznymi typowymi dla hiperglikemii w przebiegu cukrzycy. Ponadto ryzyko sercowo-naczyniowe pacjentów ze stanem przedcukrzycowym jest podobne do osób z krótkotrwałą T2DM4. Udowodniono jednak odwracalność patomechanizmów stanu przedcukrzycowego, co sugeruje, że interwencje profilaktyczne i terapeutyczne podjęte na tym etapie przynoszą wymierne korzyści zdrowotne dla pacjenta.
