Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) i dna moczanowa zostały zaliczone do pięciu najczęstszych chorób układu kostno-stawowego na świecie (obok reumatoidalnego zapalenia stawów, bólu w okolicy odcinka lędźwiowego i odcinka szyjnego kręgosłupa). Choroba zwyrodnieniowa stawów występuje głównie u osób w podeszłym wieku, dna rozpoczyna się zwykle wcześniej, ale jej późny okres (przewlekłe dnawe zapalenie stawów) obserwujemy coraz częściej w związku ze starzeniem się społeczeństw. Ta sytuacja wiąże się z koniecznością różnicowania obu omawianych chorób, a także z możliwością nakładania się ich na siebie u tych samych pacjentów.

Choroba zwyrodnieniowa stawów

W 1990 r. powstała inicjatywa (program Global Burden of Disease [GBD]) mająca za zadanie ocenę częstości występowania wybranych chorób w głównych obszarach świata, związanej z nimi niepełnosprawności i umieralności. Celem tej akcji było określenie „obciążenia chorobowego ludności świata” w poszczególnych krajach, opracowanie odpowiedniej opieki nad chorymi i obliczenie wynikających z niej kosztów¹. Pierwsze wyniki badań dotyczyły 291 chorób ocenianych w 187 krajach pod względem częstości ich występowania, wieku i płci pacjentów, czynników ryzyka, rokowania co do następstw procesu chorobowego i liczby lat przeżytych z niepełnosprawnością². W ramach tej akcji w 2010 r. grupa ekspertów z Uniwersytetu w Queensland (Australia) rozpoczęła badania dotyczące chorób układu kostno-stawowego². Ich przedmiotem były głównie: choroba zwyrodnieniowa stawów (szczególnie biodrowych i kolanowych), ból lędźwiowego odcinka kręgosłupa, reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa i ból szyjnego odcinka kręgosłupa. Pozostałe choroby reumatyczne określono jako „inne zaburzenia mięśniowo-szkieletowe”. Wyniki kolejnych cykli obserwacji chorób na świecie są obecnie opracowywane przez instytucję działającą przy Uniwersytecie Waszyngtońskim w Seattle.

Spośród wymienionych wyżej pięciu chorób dwie – choroba zwyrodnieniowa stawów i dna moczanowa – są przedmiotem niniejszego artykułu. Ich różnicowanie sprawia czasem trudności, gdyż z uwagi na starzenie się społeczeństw zwiększyła się liczba chorych na przewlekłe dnawe zapalenie stawów. Dodatkowy problem stanowi sytuacja, gdy ChZS i dna moczanowa nakładają się na siebie i rozpoznanie powinno być podwójne.