Hiperprolaktynemia jest jednym z najczęściej obserwowanych zaburzeń hormonalnych. Istotne znaczenie praktyczne ma wówczas, gdy prowadzi do określonych objawów klinicznych. Z racji tych objawów największe znaczenie ma u kobiet w wieku rozrodczym, gdyż stanowi przeszkodę w zajściu w ciążę. Drugim istotnym aspektem klinicznym hiperprolaktynemii jest jej występowanie w następstwie obecności gruczolaka przysadki wydzielającego prolaktynę bądź powodującego zaburzenie transmisji dopaminy skutkujące także hiperprolaktynemią. Stwierdzenie hiperprolaktynemii bez towarzyszących objawów nie ma znaczenia klinicznego, może przemawiać za występowaniem nieprawidłowej cząsteczki prolaktyny (makroprolaktyny)¹.

Prolaktyna

Prolaktyna (PRL) jest hormonem białkowym o masie 22 kDa, wydzielanym przez komórki laktotropowe przysadki, a także pierwszym zidentyfikowanym hormonem przysadkowym². Izolacja ludzkiej prolaktyny nastąpiła w 1970 r., co umożliwiło opracowanie testów laboratoryjnych do jej oznaczania, a następnie identyfikacji guzów przysadki wydzielających ten hormon^3,4. Jej fizjologiczna funkcja polega na pobudzeniu rozwoju zrazikowo-pęcherzykowej części gruczołu piersiowego, indukcji i podtrzymaniu laktogenezy w czasie ciąży i w okresie laktacji, a także pobudzeniu syntezy progesteronu w ciałku żółtym. Sekrecja prolaktyny jest regulowana przez dopaminę, która wydzielana przez neurony okolicy guza popielatego podwzgórza oraz lejka dociera do przysadki krążeniem wrotnym i, pobudzając receptory dopaminowe typu 2 na kwasochłonnych komórkach przedniego płata przysadki, hamuje sekrecję PRL. Do czynników stymulujących wydzielanie PRL należą estrogeny, hormon uwalniający tyreotropinę (TRH – thyrotropin-releasing hormone) i oksytocyna⁵.

Hiperprolaktynemią określa się wzrost stężenia PRL >20 ng/ml (>400 mj./l) u kobiet i >15 ng/ml (>300 mj./l) u mężczyzn6. Jest ona zjawiskiem często spotykanym w endokrynologii. Może być spowodowana guzem przysadki wydzielającym prolaktynę, przyjmo...

W przypadku bezobjawowej hiperprolaktynemii należy oznaczyć makroprolaktynę. Prolaktyna krążąca we krwi zazwyczaj występuje w formie monomerycznej, ale u niektórych osób może tworzyć formy polimerowe lub kompleksy z przeciw­ciałami przeciw prolakt...