Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI – selective serotonin reuptake inhibitors) są jednymi z najczęściej przepisywanych leków w praktyce klinicznej i stanowią terapię pierwszego rzutu w farmakoterapii zaburzeń depresyjnych w przebiegu różnych jednostek chorobowych już od lat 80. ubiegłego wieku. Obserwuje się stale rosnącą tendencję w zakresie przyjmowania leków z tej grupy u osób w różnych przedziałach wiekowych. SSRI są uważane za leki bezpieczne, to jest powodujące niewiele działań niepożądanych, jak również bez potencjału uzależniającego. W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się jednak na objawy występujące podczas odstawiania leków, tworzące zespół dyskontynuacji leków przeciwdepresyjnych (ADS – antidepressant discontinuation syndrome), opisywany już od lat 90. XX wieku¹.

Częstość występowania ADS

Autorzy dotychczas przeprowadzonych badań nad zespołem dyskontynuacji doszli do rozbieżnych wniosków dotyczących częstości jego występowania, natomiast pewne jest, że zjawisko to jest zdecydowanie częstsze, niż można by przypuszczać. Price i wsp. na podstawie zgłaszanych przez pacjentów objawów podali, że ADS występuje z częstością jedynie 0,002 przypadku na 1000 recept na fluoksetynę oraz 0,3 przypadku na 1000 recept na paroksetynę². Nie potwierdzają tego jednak wyniki licznych badań z podwójnie ślepą próbą z placebo, w których nawet 60% pacjentów odczuwało, z różnym nasileniem, objawy mierzone za pomocą skali Discontinuation-Emergent Signs and Symptoms (DESS), czyli 43-punktowego kwestionariusza zawierającego najczęściej występujące dolegliwości ze wszystkich układów³. Udowodniono, że odstawienie paroksetyny wiąże się ze znacznie większym ryzykiem ADS niż w przypadku innych leków z grupy SSRI, a fluoksetyna wydaje się najbezpieczniejsza w tej grupie³. Dane dotyczące inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI – serotonin norepinephrine reuptake inhibitors) są niestety mocno ograniczone i nie pozwalają na stworzenie wystarczająco wiarygodnego porównania.

Czas wystąpienia i długość trwania ADS

Objawy zespołu dyskontynuacji występują najczęściej do 10 dni po nagłym przerwaniu leczenia SSRI. W przypadku leków o krótszym okresie półtrwania, jak paroksetyna, wystarczające może być pominięcie kilku dawek z rzędu4. Objawy trwają przeważnie 2-...