Temat numeru
Bezdech senny – diagnostyka i leczenie
dr n. med. Magdalena Kuźmińska
- Diagnostyka obturacyjnego bezdechu sennego opiera się na kilkustopniowym postępowaniu. Istotną rolę odgrywa w niej wywiad lekarski, w tym badania kwestionariuszowe. Złotym standardem diagnostycznym jest polisomnografia
- Podstawę leczenia zachowawczego stanowi modyfikacja stylu życia oraz CPAP
- Przed rozpoczęciem terapii wskazana jest konsultacja laryngologiczna w celu oceny wskazań do leczenia operacyjnego, które w zależności od stopnia ciężkości choroby i miejsca niedrożności dróg oddechowych może stanowić jedyne postępowanie bądź uzupełniać CPAP
Obturacyjny bezdech senny (OBS) to choroba charakteryzująca się występującymi w trakcie snu nawracającymi epizodami całkowitego lub częściowego zapadania się światła dróg oddechowych przy zachowanej pracy mięśni oddechowych, co prowadzi do braku (bezdech, apnea) lub redukcji przepływu powietrza przez drogi oddechowe (hypopnea). Zachowanie wysiłku oddechowego odróżnia bezdech obturacyjny od pozostałych rodzajów bezdechu:
- centralnego, w którym zmniejszeniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe towarzyszy brak ruchomości oddechowej mięśni klatki piersiowej i brzucha
- mieszanego, w którym początkowo nie obserwuje się ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha, pojawiają się one jednak w końcowej części bezdechu.
Powtarzające się bezdechy wywołują wiele niepożądanych reakcji, jak hipoksemia i hiperkapnia, wzrost aktywności układu współczulnego, wahania ciśnienia tętniczego i brak spadku jego wartości w trakcie snu lub niedostateczna jego redukcja, przebudzenia ze snu, a w konsekwencji zaburzenia architektury snu.
Obturacyjny bezdech senny jest najczęstszym, obok bezdechów centralnych, zespołów hipowentylacji, hipoksemii związanej ze snem oraz pojedynczych objawów dźwiękowych, zaburzeniem oddychania podczas snu, które zawarto w trzeciej aktualizacji International Classification of Sleep Disorders (ICSD-3) opracowanej przez American Academy of Sleep Medicine (AASM) w 2014 r.1 Według do dziś często cytowanych amerykańskich danych epidemiologicznych opublikowanych w 1993 r. OBS dotyczy 2% kobiet i 4% mężczyzn w wieku od 30 do 60 r.ż.2 Wyniki badań prowadzonych w kolejnych latach sugerują jednak, że problem może występować znacznie częściej, w tym postać umiarkowana OBS u 16-18%, zaś łagodna nawet u 49% populacji3. W badaniu epidemiologicznym przeprowadzonym przez Pływaczewskiego i wsp. obturacyjny bezdech senny w Polsce rozpoznano u 7,5% badanych, jako kryterium schorzenia przyjmując wartość wskaźnika bezdechów i spłyceń oddychania (AHI – apnea-hypopnea index) >10 i nadmierną senność dzienną w skali senności Epworth (ESS – Epworth Sleepiness Scale)4. Dane epidemiologiczne różnią się nie tylko w zależności od przyjętych kryteriów rozpoznania choroby, lecz także od wieku badanej populacji. Wśród pacjentów w średnim wieku OBS u mężczyzn obserwuje się 2-4 razy częściej niż u kobiet. U osób starszych różnice te się zmniejszają, a częstość występowania choroby wzrasta u obu płci. Szacuje się, że OBS może dotyczyć od 20% do 60% populacji >65 r.ż.5
