Zatorowość płucna (PE – pulmonary embolism) i zakrzepica żył głębokich (DVT – deep vein thrombosis) to kliniczne postaci żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE – venous thromboembolism). Do zatorowości płucnej dochodzi w wyniku przemieszczania się skrzepliny z żył układowych przez prawą część serca do krążenia płucnego. Do innych, rzadkich przyczyn zatorowości płucnej należą: zatory powietrzne, tłuszczowe, płyn owodniowy, komórki nowotworowe, materiał zakaźny. Jest to trzecie najczęstsze schorzenie układu krążenia, którego pierwszą manifestacją może być nagły zgon. Jest wiele czynników predysponujących do wystąpienia VTE. Część jest związana z pacjentem (uwarunkowania genetyczne, inne choroby), część to tzw. czynniki czasowe, odwracalne, na przykład zabieg chirurgiczny, ciąża, unieruchomienie. Ostra PE zakłóca krążenie krwi i wymianę gazową. Za główną przyczynę zgonów w ostrej PE uważa się przeciążenie ciśnieniowe prawej komory serca. Niewydol­ność oddechowa w PE jest skutkiem niestabilności hemo­dynamicznej. Obraz kliniczny PE nie jest charakterystyczny. Najczęściej występują duszność, ból w klatce piersiowej i omdlenie. U części chorych PE występuje bezobjawowa, która jest wykrywana przypadkowo w czasie diagnostyki innych chorób lub w badaniu pośmiertnym. Dysponujemy skalami, które umożliwiają nam oszacowanie ryzyka PE; spośród nich najczęściej stosuje się skalę Wellsa. Dostępne oznaczenie stężenia dimeru D metodą ELISA charakteryzuje się co najmniej 95% czułością diagnostyczną. Prawidłowy wynik pozwala na wykluczenie PE u pacjentów z niskim lub pośrednim prawdopodobieństwem jej rozwoju. Angiografia płucna metodą tomografii komputerowej jest badaniem z wyboru w diagno­styce PE. Umożliwia ona obrazowanie płucnego łożyska naczyniowego z wizualizacją tętnic płucnych do poziomu subsegmentalnego. Na podstawie przebiegu klinicznego PE, ewaluacji czynników ryzyka choroby oraz ryzyka nawrotu jest włączane leczenie przeciwkrzepliwe, ocenia się konieczność i długość hospitalizacji oraz czas leczenia. Omówienie metod terapeutycznych PE nie jest tematem tego artykułu. Szczegółowe informacje na ten temat są zawarte w wytycznych European Society of Cardiology (ESC) dotyczących diagnostyki i postępowania w ostrej zatorowości płucnej przygotowanych we współpracy z European Respiratory Society (ERS)¹.