W praktyce codziennej niewielka wiedza o możliwości występowania zmian chorobowych w przewodzie pokarmowym w pierwotnych chorobach skóry wynika z utrwalonych świadomościowo różnic w embriologii, histologii, mikrobiologii i fizjologii pomiędzy powłokami ciała a błonami śluzowymi przewodu pokarmowego. Przełyk oraz błona śluzowa jamy ustnej i gardła są jednak stosunkowo częstym miejscem zmian w pierwotnych chorobach skóry, zwłaszcza autoimmunologicznych dermatoz pęcherzowych (ADP), takich jak pęcherzyca zwykła (PV – pemphigus vulgaris), pemfigoid czy pęcherzowa postać liszaja płaskiego¹. Mogą być także jedynym miejscem występowania zmian chorobowych. Wynika to z pewnych podobieństw histologicznych – skóra jest pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym, błona śluzowa jamy ustnej, gardła i przełyku nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym (paraepidermoidalnym).

Częstość występowania zmian w przełyku w przebiegu ADP nie jest jednoznacznie określona. Same ADP są stosunkowo rzadkie, tym samym zmiany zapalne w przełyku w ich przebiegu również są spotykane sporadycznie². Przykładowo: w retrospektywnej analizie jednoośrodkowej stwierdzono, że na 111 przypadków rozpoznania PV endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego była wykonana u jedynie 22 pacjentów (19,8%). Tylko 4 z nich miało także zmiany zapalne w przełyku³.

Poniżej przedstawiamy przypadek PV przełyku, bez współistnienia zmian skórnych.

Opis przypadku

Pacjentka, 82 lata, z miażdżycą uogólnioną, nadciśnieniem tętniczym, chorobą niedokrwienną serca, chorobą zwyrodnieniową stawów, bez zmian skórnych, została przyjęta na oddział chorób wewnętrznych z powodu postępujących zaburzeń połykania o niejasnej etiologii. Pierwotnie była obserwowana na szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR). W wywiadzie uzyskanym od chorej odnotowano: od 3-4 miesięcy poprzedzających hospitalizację dysfagia związana początkowo z połykaniem produktów stałych, a z czasem również płynnych, ponadto odynofagia z pojawieniem się zmian aftowych w jamie ustnej. Z uwagi na postępujące trudności w odżywianiu doustnym u chorej obserwowano znaczące zmniejszenie masy ciała. Kobietę ze wstępnym rozpoznaniem nieżytu gardła leczono ambulatoryjnie empiryczną antybiotykoterapią, lekami przeciwgrzybiczymi oraz preparatami o działaniu miejscowym, nie uzyskując poprawy. Z powodu utrzymujących się dolegliwości na kilka dni przed ww. hospitalizacją wykonano u chorej gastroskopię – wysunięto podejrzenie zmiany nowotworowej górnego zwieracza przełyku z towarzyszącymi owrzodzeniami błony śluzowej przełyku.