Guzek w płucu (SPN – solitary pulmonary nodule) definiujemy jako każde okrągławe zacienienie stwierdzone w badaniu radiologicznym, wielkości do 30 mm, otoczone niezmienionym miąższem płuca, bez względu na etiologię. Zacienienia przekraczające wielkość 30 mm są określane jako guz płuca i powinny być uznane za złośliwe do czasu wykluczenia tej etiologii. Ze względu na gęstość wyróżniamy guzki lite (solid nodule) i nielite (subsolid nodule). Guzki nie­lite dzielimy dalej na guzki o typie matowej szyby (GGN – ground-glass nodule) oraz częściowo lite (part-solid). Zacienienia o typie matowej szyby nie przesłaniają całkowicie struktur anatomicznych płuca, np. naczyń krwionośnych, w których sąsiedztwie są zlokalizowane (ryc. 1), w przeciwieństwie do zacienień litych. Guzki częściowo lite zawierają w sobie oba typy zagęszczeń¹.  

Epidemiologia i etiologia

Liczba wykonywanych tomografii komputerowych stopniowo wzrasta. Ma w tym swój udział program przesiewowy wczesnego wykrywania raka płuca metodą niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) realizowany także w naszym kraju. Kwalifikują się do niego osoby z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na raka płuca, tj.:

• w wieku 55-74 lat, z wywiadem palenia tytoniu co najmniej 20 paczkolat, u których ewentualny okres abstynencji nikotynowej trwa krócej niż 15 lat
• osoby młodsze, od 50 r.ż., u których występuje dodatkowy czynnik ryzyka
  • rozpoznana przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub samoistne włóknienie płuc (IPF – idiopathic pulmonary fibrosis)
  • indywidualna historia zachorowania na raka: przebyty rak płuca, w wywiadzie chłoniak, rak głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, np. rak pęcherza moczowego
  • rak płuca w wywiadzie u krewnych I stopnia
  • ekspozycja zawodowa na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników Diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadzę.