Pulmonologia

Czy każdy guzek w płucu to rak?

lek. Błażej Przybysławski

dr n. med. Maciej Dancewicz

Oddział Kliniczny Chirurgii Klatki Piersiowej i Nowotworów, Europejskie Centrum Diagnostyki i Leczenia Raka Płuca (Lung Cancer Centre), Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy

Adres do korespondencji:

lek. Błażej Przybysławski

Oddział Kliniczny Chirurgii Klatki Piersiowej i Nowotworów,

Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka

ul. dr Romanowskiej 2, 85-796 Bydgoszcz

e-mail: lekarzodpluc@gmail.com

  • Guzek w płucu to każde zacienienie wielkości do 30 mm, bez względu na etiologię zmiany
  • Guzki stwierdza się w około 30% wykonywanych tomografii komputerowych klatki piersiowej, a w badaniach przesiewowych w grupie wysokiego ryzyka raka płuca nawet w 53%. Większość z nich ma charakter łagodny i jest spowodowana przez ziarniniaki lub wewnątrzpłucne węzły chłonne
  • Właściwe postępowanie z przypadkowo stwierdzonym guzkiem w płucu wielkości do 8 mm polega na wykonaniu kontrolnej tomografii komputerowej. Większe zmiany powinny być weryfikowane w ośrodkach specjalizujących się w diagnostyce i leczeniu raka płuca

Guzek w płucu (SPN – solitary pulmonary nodule) definiujemy jako każde okrągławe zacienienie stwierdzone w badaniu radiologicznym, wielkości do 30 mm, otoczone niezmienionym miąższem płuca, bez względu na etiologię. Zacienienia przekraczające wielkość 30 mm są określane jako guz płuca i powinny być uznane za złośliwe do czasu wykluczenia tej etiologii. Ze względu na gęstość wyróżniamy guzki lite (solid nodule) i nielite (subsolid nodule). Guzki nie­lite dzielimy dalej na guzki o typie matowej szyby (GGN – ground-glass nodule) oraz częściowo lite (part-solid). Zacienienia o typie matowej szyby nie przesłaniają całkowicie struktur anatomicznych płuca, np. naczyń krwionośnych, w których sąsiedztwie są zlokalizowane (ryc. 1), w przeciwieństwie do zacienień litych. Guzki częściowo lite zawierają w sobie oba typy zagęszczeń1.  

Epidemiologia i etiologia

Liczba wykonywanych tomografii komputerowych stopniowo wzrasta. Ma w tym swój udział program przesiewowy wczesnego wykrywania raka płuca metodą niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) realizowany także w naszym kraju. Kwalifikują się do niego osoby z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na raka płuca, tj.:

  • w wieku 55-74 lat, z wywiadem palenia tytoniu co najmniej 20 paczkolat, u których ewentualny okres abstynencji nikotynowej trwa krócej niż 15 lat
  • osoby młodsze, od 50 r.ż., u których występuje dodatkowy czynnik ryzyka
    • rozpoznana przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub samoistne włóknienie płuc (IPF – idiopathic pulmonary fibrosis)
    • indywidualna historia zachorowania na raka: przebyty rak płuca, w wywiadzie chłoniak, rak głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, np. rak pęcherza moczowego
    • rak płuca w wywiadzie u krewnych I stopnia
    • ekspozycja zawodowa na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników Diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadzę.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Czynniki ryzyka złośliwego charakteru guzka płuca dotyczące guzka

Wielkość guzka, a przede wszystkim jej zmiana w czasie to podstawowe parametry determinujące ryzyko jego złośliwości. Ma to swoje odzwierciedlenie w wielu wytycznych postępowania [...]

Czynniki ryzyka złośliwego charakteru guzka płuca dotyczące pacjenta

Palenie tytoniu jest bezsprzecznie najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju raka płuca. 85% przypadków tej choroby rozpoznaje się u osób palących obecnie lub w przeszłości5. [...]

Wytyczne towarzystw naukowych postępowania z przypadkowo stwierdzonym guzkiem w płucu

W ostatnich kilkunastu latach wiele towarzystw naukowych opublikowało wytyczne postępowania z przypadkowo stwierdzonym guzkiem w płucu. Zaliczamy do nich wytyczne Fleischner Society, American College [...]

Praktyczne zasady postępowania z przypadkowo stwierdzonym guzkiem w płucu

Z klinicznego punktu widzenia dla lekarza niezajmującego się szczegółową diagnostyką guzków w płucu przydatny może być podział zaproponowany przez Mazzone’a i Lama3. Autorzy ci wyróżniają [...]

Podsumowanie

W artykule przedstawiono praktyczne wskazówki postępowania z przypadkowo stwierdzonym guzkiem w płucu. W większości przypadków polega ono na wykonaniu kontrolnej tomografii komputerowej klatki piersiowej i może [...]
Do góry