Gastroenterologia
Mikroskopowe zapalenie jelit – jak diagnozować i leczyć?
dr n. med. Edyta Szymańska
- W badaniu endoskopowym obraz makroskopowy mikroskopowego zapalenia jelita grubego (MC) wydaje się prawidłowy, a rozpoznanie wymaga oceny histopatologicznej. Choroba obejmuje 2 podtypy: limfocytowe zapalenie jelita grubego i kolagenowe zapalenie jelita grubego, różniące się cechami histopatologicznymi
- Obraz kliniczny MC jest niespecyficzny, nasilenie objawów zmienne, a w ciężkich przypadkach mogą wystąpić zaburzenia elektrolitowe i odwodnienie
- Choroba ma zmienny przebieg; u niektórych pacjentów objawy są sporadyczne, przerywane, a u innych bardziej przewlekłe, a nawet postępujące. Część pacjentów osiąga spontaniczną remisję, podczas gdy inni mogą wymagać długotrwałej terapii podtrzymującej
Częstość występowania mikroskopowego zapalenia jelita grubego (MC – microscopic colitis) wzrasta. Objawy w postaci wodnistej biegunki obniżają jakość życia pacjentów, jednak rokowanie jest dobre.
Nie ma wiarygodnego biomarkera, więc kolonoskopia i badanie histopatologiczne biopsji pobranych podczas endoskopii pozostają podstawą rozpoznania; wyniki mikroskopowe mogą być niejednolite, dlatego należy pobrać biopsje z każdego segmentu.
Nawet przy prawidłowym stężeniu kalprotektyny w kale (FCP – fecal calprotectin) należy rozważyć wykonanie kolonoskopii i biopsji u pacjentów w wieku >50 lat z utrzymującymi się objawami (wodnista biegunka bez krwi), aby wykluczyć MC.
Kolonoskopia jest zwykle makroskopowo prawidłowa, ale niektóre wyniki endoskopowe mogą sugerować mikroskopowe zapalenie jelita grubego.
W farmakoterapii MC budezonid w dawce 9 mg podawany raz dziennie przez 6-8 tygodni jest lekiem pierwszego wyboru. W przypadku nawrotu można rozważyć podanie małej dawki budezonidu (3-6 mg) jako leczenia podtrzymującego.
Konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć patofizjologię, zidentyfikować kliniczne biomarkery i ocenić opcje terapeutyczne w chorobie opornej na budezonid.
Wiadomości ogólne
Mikroskopowe zapalenie jelita grubego po raz pierwszy zostało opisane w 1976 roku jako przewlekła choroba zapalna jelit będąca główną przyczyną uporczywej wodnistej biegunki bez krwi, zwłaszcza u starszych kobiet1. Częstość występowania i rozpowszechnienie schorzenia wzrastają, co podkreśla znaczenie diagnozowania i rozpoznawania go w praktyce klinicznej2. Termin „mikroskopowe zapalenie jelita grubego” obejmuje zarówno kolagenowe (CC – collagenous colitis), jak i limfocytarne zapalenie okrężnicy (LC – lymphocytic colitis)3. W kolonoskopii obraz makroskopowy MC jest prawidłowy i konieczne jest wykonanie biopsji w celu oceny histopatologicznej, która jest niezbędna do ustalenia rozpoznania4. Najbardziej charakterystyczną cechą LC jest zwiększona liczba limfocytów śródnabłonkowych, natomiast dla CC – pogrubienie warstwy kolagenu podnabłonkowego5.
