Choroba nowotworowa jako schorzenie przewlekłe i zagrażające życiu wpływa na całe życie pacjenta i jego otoczenia. Nie tylko rozpoznanie, ale i sam sposób leczenia powodują konieczność reorganizacji życia. Często nowotwór wiąże się z inwazyjnymi metodami leczenia i izolacją od najbliższych, a także długim okresem przebywania w placówkach medycznych. To wszystko koreluje z dużym poziomem stresu, który może wywołać odpowiedź w postaci objawów psychicznych, najczęściej nieokreślonego lęku, przygnębienia, zaburzeń snu, a także spotęgować odczucia fizyczne, np. ból czy nasilone działania niepożądane zastosowanej terapii.

Zaburzenia psychiczne u pacjentów onkologicznych

Według wyników badań zaburzenia psychiczne dotyczą 30-50% chorych na nowotwór. Zdecydowanie przeważają zaburzenia lękowe oraz depresyjne, przy czym to właśnie depresja najczęściej występuje razem z nowotworem¹. Polsky i wsp.² porównywali w badaniach ryzyko rozwoju zaburzeń depresyjnych wśród osób chorujących na: raka, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, nadciśnienie tętnicze i udar mózgu. Dostrzegli, że u osób chorujących na nowotwór występuje 3,5 razy większe ryzyko rozwoju zaburzeń depresyjnych niż u pacjentów z innymi chorobami przewlekłymi. Ryzyko rozwoju depresji wzrasta wraz z obecnością takich czynników, jak: młody wiek, wyczerpanie fizyczne, pesymistyczne podejście do choroby, ukrywane emocje, w szczególności gniew, izolacja, brak wsparcia ze strony otoczenia, sytuacja materialna, nawrót choroby, uzależnienia czy też osobiste predyspozycje¹.

Badania przeprowadzone w Zakładzie Patologii i Rehabilitacji Mowy Uniwersytetu Medycznego w Lublinie dotyczyły oceny wpływu czynników socjodemograficznych na poziom depresji u osób leczonych z powodu choroby nowotworowej. Wykorzystano w nich sondaż diagnostyczny, technikę ankietową. Wyniki analizy wykazały występowanie depresji umiarkowanej u ponad połowy (54%) respondentów, a u blisko 10% jej ciężkiej postaci. Nasilenie objawów depresyjnych było powodowane przez następujące zmienne: miejsce zamieszkania, stan cywilny i aktywność zawodową. Okazało się natomiast, że na analizowane zagadnienie nie wpływały takie czynniki, jak: wiek, poziom wykształcenia i sytuacja materialna. Dostrzeżono ponadto, że czynnikiem oddziałującym na dobrostan psychiczny jest stan cywilny – osoby stanu wolnego częściej (88%) doświadczały objawów depresji (umiarkowanej lub ciężkiej) niż osoby będące w związku (50%)¹.