Wytyczne w praktyce

Farmakoterapia pierwotnej osteoporozy lub małej masy kostnej w celu zapobiegania złamaniom

prof. dr hab. n. med. Wojciech Pluskiewicz

Zakład Chorób Metabolicznych Kości, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Wojciech Pluskiewicz

Zakład Chorób Metabolicznych Kości,

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych,

Diabetologii i Nefrologii,

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

ul. Medyków 18, 40-752 Katowice

  • Omówienie rekomendacji American College of Physicians dotyczących terapii osteoporozy z 2017 roku i zaktualizowanej wersji z 2023 r.
    • porównanie zaleceń pod kątem zmian
    • odniesienie wskazywanych rekomendacji do praktyki klinicznej
  • Rola badania densytometrycznego w diagnostyce osteoporozy i monitorowaniu terapii

Z przyjemnością przyjąłem zaproszenie prof. Dariusza Moczulskiego do napisania komentarza do rekomendacji dotyczących leczenia osteoporozy zapropono­wanych przez American College of Physicians (ACP) w lutym 2023 roku1. Ten dokument to aktualizacja zaleceń z 2017 roku2. Postęp medycyny jest ogromny i trudno nadążyć za biegiem spraw, nikt nie jest w stanie śledzić całego bieżącego światowego piśmiennictwa naukowego nawet w wąskich specjalnościach. A jak lekarze, prawdziwi adresaci badań naukowych, mają adekwatnie zmieniać swe postępowanie w codziennej pracy z pacjentami, jak w natłoku zwykłych obowiązków mają zdobywać nowe, ważne informacje? To trudne zadanie, stąd tego rodzaju rekomendacje jak te wspomniane powyżej mogą być przydatne w codziennej praktyce lekarskiej.

Poniżej przedstawiam zalecenia bieżące i wcześniejsze rekomendacje. Oba dokumenty powstały na podstawie wnikliwej analizy zawartości publikacji w światowej literaturze naukowej. Autorzy starannie wybrali z setek raportów naukowych te najwartościowsze, prezentujące wiarygodne dane. Analiza danych naukowych była podstawą sformułowania szczegółowych rekomendacji. Omawiam te rekomendacje kolejno i porównuję ze sobą zalecenia bieżące z tymi sprzed 6 lat. Szczególnie zwracam uwagę na możliwość zastosowania zaleceń w naszej praktyce lekarskiej. Utylitarność nauki jest jej esencją, nawet najlepsze badania oderwane od rzeczywistości nie mają większego znaczenia. Oczywiście myślę o publikacjach ujmujących zagadnienia kliniczne, badania podstawowe mają zupełnie inne cele.

Rekomendacje ACP z 2017 roku

Rekomendacja 1

Eksperci ACP zalecają stosowanie terapii farmakologicznej alendronianiem, ryzedronianem i zolendronianem lub denosumabem w celu zmniejszenia ryzyka złamań biodra i kręgów u kobiet z rozpoznaną osteoporozą (stopień rekomendacji: silna, rekomendacja oparta na silnych dowodach naukowych).

Rekomendacja 2

Zaleca się stosowanie u kobiet pięcioletniej farmakoterapii bisfosfonianami (stopień rekomendacji: słaba, oparta na dowodach naukowych o niskiej jakości).

Rekomendacja 3

Zaleca się stosowanie terapii farmakologicznej bisfosfonianami w celu zmniejszenia ryzyka złamań kręgów u mężczyzn z rozpoznaną osteoporozą (stopień rekomendacji: słaba, oparta na dowodach naukowych o niskiej jakości).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rekomendacje ACP z 2017 roku

Eksperci ACP zalecają stosowanie terapii farmakologicznej alendronianiem, ryzedronianem i zolendronianem lub denosumabem w celu zmniejszenia ryzyka złamań biodra i kręgów u kobiet z rozpoznaną osteoporozą (stopień [...]

Rekomendacje ACP z 2023 roku

Eksperci ACP zalecają farmakoterapię za pomocą bisfosfonianów jako leków pierwszego wyboru w celu zmniejszenia ryzyka złamań u kobiet po menopauzie z rozpoznaną osteoporozą pierwotną [...]

Uwagi ogólne

Nim przejdę do szczegółowego omówienia rekomendacji, kilka uwag natury ogólnej. W obu dokumentach – z 2017 i 2023 roku – autorzy sformułowali po 6 [...]

Uwagi szczegółowe

Rekomendacje 1 z 2017 roku i 1a z 2023 roku przekazują podobne informacje. Są jednak istotne różnice; w 2017 r. jest mowa o kobietach bez wskazania [...]

Uwagi końcowe dla lekarzy praktyków

Prezentowane rekomendacje w mojej ocenie tylko w niewielkim stopniu spełniają oczekiwania lekarzy. Widać wyraźnie, że dążenie do oparcia zaleceń na twardych dowodach naukowych [...]
Do góry