Majaczenie jest ostrym lub podostrym zespołem neuropsychiatrycznym, którego wystąpienie wiąże się ze zwiększeniem śmiertelności hospitalizowanych pacjentów. Kluczowe znaczenie mają prewencja, wczesne rozpoznawanie oraz interwencje niefarmakologiczne. Wczesna diagnostyka może być wykonywana przez pracowników medycznych i niemedycznych (socjalnych, społecznych) z użyciem prostego kwestionariusza 4AT.

Definicja majaczenia

Objawy majaczenia zawarte w wytycznych National Institute for Health and Excellence (NICE) 2023 odnoszą się do definicji zaburzenia według International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10 (ICD-10), która określa majaczenie jako zespół o różnorodnej etiologii charakteryzujący się równolegle występującymi zaburzeniami świadomości i uwagi, spostrzegania, myślenia, pamięci, aktywności psychoruchowej, emocji i rytmu sen–czuwanie. Innymi słowy majaczenie (delirium) to zaburzenie świadomości o ostrym (lub podostrym) początku, zmieniającym się w czasie, fluktuującym przebiegu, objawiające się zaburzeniami funkcji poznawczych i uwagi. Dla ustalenia rozpoznania kluczowe są: dezorientacja, uogólnione zaburzenia poznawcze (zwykle największe w zakresie uwagi i pamięci) oraz zaburzenia aktywności (zazwyczaj pobudzenie, ale występują także zaburzenia świadomości z dominującym spowolnieniem lub zmiennym przebiegiem).

Epidemiologia

Dane epidemiologiczne różnią się między sobą, ale można przyjąć, że majaczenie dotyczy około 25% hospitalizowanych pacjentów w wieku podeszłym (20-30% osób przyjmowanych na oddziały chorób wewnętrznych i geriatrii). Częstość majaczenia znacząco rośnie na oddziałach zabiegowych (nawet do 50-74%) oraz oddziałach intensywnej terapii (OIT) (około 80%).

Czynniki ryzyka oraz przyczyny majaczenia

Wytyczne NICE 2023 wskazują na cztery główne czynniki ryzyka majaczenia:

• wiek >65 r.ż.
• ciężka choroba somatyczna
• obecne złamanie szyjki kości udowej
• zaburzenia poznawcze/otępienie.