Niefarmakologiczne metody leczenia
Niefarmakologiczne sposoby łagodzenia bólu
lek. Paulina Dębowska1
dr n. med. Magdalena Kocot-Kępska, EDPM2
- Do pozafarmakologicznych metod leczenia zespołów bólowych należą: techniki neuromodulacji (m.in. TENS, tDCS, TMS oraz inwazyjne), metody fizykoterapeutyczne (np. terapia temperaturą, wibracją), małoinwazyjne metody zabiegowe (blokady struktur układu mięśniowo-szkieletowego i nerwowego, iniekcje dostawowe), a także radioterapia
- W przypadku silnych dolegliwości, opornych na standardowe leczenie i znacznie upośledzających funkcjonowanie pacjenta, można rozważyć bardziej zaawansowane techniki inwazyjne: wszczepialne pompy dokanałowe, techniki neurodestrukcyjne, inwazyjne techniki neuromodulacyjne czy zabiegi chirurgiczne w obrębie kręgosłupa
- Każdemu pacjentowi z bólem przewlekłym warto zalecić konsultację psychologiczną. U części pacjentów skuteczne są techniki komplementarne, np. akupunktura, suche igłowanie, hipnoza i muzykoterapia
Ból przewlekły dotyka około 20% mieszkańców Europy, a 2/3 z nich nie jest zadowolonych z jego kontroli1. Wzrastający w populacji odsetek osób w podeszłym wieku powoduje konieczność stosowania o wiele ostrożniejszej farmakoterapii ze względu na znamienną współchorobowość oraz interakcje lekowe. Niekiedy możliwość dołączenia do leczenia nowej substancji jest ograniczona również z uwagi na inne niż wiek czasowe przeciwwskazania (ciąża, karmienie piersią, trudności w połykaniu). Dolegliwości bólowe oporne na standardową farmakoterapię lub znaczące działania niepożądane leków także skłaniają do szukania nowych sposobów pomocy cierpiącym chorym, a postęp techniki sprawia, że stosowane metody są coraz bezpieczniejsze i skuteczniejsze. Wykazano ponadto, że multimodalne (tj. łączące farmakoterapię i metody niefarmakologiczne) podejście do leczenia chorych z bólem poprawia jakość postępowania, pozwala na zmniejszenie dawki stosowanych analgetyków i koanalgetyków, a ponadto zwiększa satysfakcję pacjenta z terapii.
Techniki neuromodulacji
Do technik elektrostymulacyjnych (neuromodulujących) zaliczamy metody nieinwazyjne, takie jak: przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS – transcutaneous electrical nerve stimulation), przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS – transcranial direct current stimulation), przezskórna stymulacja nerwu błędnego (tVNS – transcutaneous vagus nerve stimulation), przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS – transcranial magnetic stimulation), oraz inwazyjne, do których należą: głęboka stymulacja mózgu (DBS – deep brain stimulation), stymulacja nerwów obwodowych (PNS – peripheral nerve stimulation), stymulacja rdzenia kręgowego (SCS – spinal cord stimulation). Polegają one na oddziaływaniu na różne struktury układu nerwowego zaangażowane w nocycepcję za pomocą impulsów elektrycznych.
