Radiologia

Mammografia a rak piersi

dr hab. n. med. Elżbieta Łuczyńska, prof. UJ

Zakład Elektroradiologii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum

Pracownia Diagnostyki Obrazowej Piersi, Zakład Diagnostyki Obrazowej, Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Źródło rycin wykorzystanych w artykule: Pracownia Diagnostyki Obrazowej Piersi, Zakład Diagnostyki Obrazowej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Elżbieta Łuczyńska, prof. UJ

Pracownia Diagnostyki Obrazowej Piersi,

Zakład Diagnostyki Obrazowej, Szpital Uniwersytecki

ul. Jakubowskiego 2, 30-688 Kraków

  • Jak prawidłowo wykonać badanie mammograficzne, na co zwrócić szczególną uwagę
  • Nowe metody obrazowania oparte na mammografii wykorzystywane w diagnostyce i w badaniach przesiewowych
  • Zmiany widoczne w mammografii wskazujące na występowanie raka piersi

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet. Szacuje się, że każdego roku na całym świecie rozpoznaje się 2,3 mln nowych przypadków tej choroby1. W związku z tym rak piersi jest jednym z głównych światowych problemów zdrowotnych, z szacunkową liczbą 6 mln zgonów rocznie2. Mimo wszystko przeżywalność wśród chorych na raka piersi wzrasta. W latach 2005-2011 5-letnie względne przeżycie wynosiło 89%. Jest to spowodowane dwoma głównymi czynnikami – wzrostem wykorzystania badań przesiewowych w całej populacji oraz postępem w leczeniu3. Mammografia jest najbardziej wyspecjalizowaną techniką służącą do obrazowania tkanek miękkich. Różnice w pochłanianiu promieniowania rentgenowskiego przez zdrowe i chore tkanki piersi są niewielkie, dlatego do mammografii są wymagane urządzenia przeznaczone wyłącznie do tej metody badań4.

Historia mammografii

Pierwsza mammografia została przeprowadzona w roku 1960. Była to mammografia bez ucisku i wykonano ją podobnie jak zdjęcie klatki piersiowej. Badanie miało niski kontrast. Było to szczególnie widoczne przy ścianie klatki piersiowej, gdzie tkanka gruczołowa była zupełnie biała, co wynikało z niedoeksponowania.

Największy udział w rozwoju mammografii mieli Gould, Wolfe i Gross. Wynikiem współpracy pomiędzy przemysłem a medycyną było powstanie techniki kseromammografii. W 1965 roku w Emory University w Atlancie podczas 5 konferencji poświęconej mammografii John Wolfe podzielił się swoim ogromnym doświadczeniem w jej stosowaniu. Wolfe dokonał też klasyfikacji subtelnych oznak raka piersi i ich związku z gęstością miąższu piersi.

W 1965 roku Charles Gross ze Strasburga we Francji stworzył nowe urządzenie przeznaczone do wykonywania mammografii. Nowatorskim pomysłem było skonstruowanie aparatu składającego się z molibdenowej tuby do prześwietleń rentgenowskich z punktem ogniskowania 0,7 mm, zapewniającym wyraźny kontrast służący do różnicowania między miąższem, tłuszczem i mikrozwapnieniami. Aparat był również wyposażony w odpowiedni system nacisku. Gross pracował z wielkim zaangażowaniem, nieustannie zwracając uwagę na wielki potencjał mammografii w wykrywaniu ukrytych raków.

W roku 1970 do użytku weszła mammografia analogowa, w której obraz powstawał na kliszy rentgenowskiej. Największy wkład w rozwój techniki badań w tym okresie mieli m.in.: Price, Butler, Ostrum, Becker, Isard, Moskowitz, Sickles, Kopans, Homer, Tab...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rodzaje mammografii i sposób wykonania

Mammografia jest badaniem, w którym wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie. Obecnie mamy dwa rodzaje mammografii:

Nowe metody diagnostyczne oparte na badaniu mammograficznym

Mammografia 2D i dodatkowe projekcje uzupełniające badanie mammograficzne mają ograniczoną wydolność w ocenie zaburzeń architektoniki oraz zmian guzkowych, które są przesłonięte przez tkankę [...]

Objawy raka piersi w badaniu mammograficznym

Najczęstszym objawem raka piersi w badaniu mammograficznym jest guzek spikularny. Musimy jednak pamiętać, że rak piersi może się manifestować w postaci guzka dobrze [...]

Mammografia a promieniowanie rentgenowskie

Jak już wspomniano, w mammografii do powstania obrazu wykorzystuje się promienie rentgenowskie. Ważne jest, aby znać narażenie na promieniowanie. Mammografia cyfrowa w dwóch [...]

Podsumowanie

Mammografia 2D stanowi podstawową metodę wykrywania raka piersi klinicznie bezobjawowego. Prawidłowo prowadzone badania przesiewowe zmniejszają śmiertelność z powodu raka piersi. U kobiet z gęstą [...]

Do góry