Radiologia
Mammografia a rak piersi
dr hab. n. med. Elżbieta Łuczyńska, prof. UJ
- Jak prawidłowo wykonać badanie mammograficzne, na co zwrócić szczególną uwagę
- Nowe metody obrazowania oparte na mammografii wykorzystywane w diagnostyce i w badaniach przesiewowych
- Zmiany widoczne w mammografii wskazujące na występowanie raka piersi
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet. Szacuje się, że każdego roku na całym świecie rozpoznaje się 2,3 mln nowych przypadków tej choroby1. W związku z tym rak piersi jest jednym z głównych światowych problemów zdrowotnych, z szacunkową liczbą 6 mln zgonów rocznie2. Mimo wszystko przeżywalność wśród chorych na raka piersi wzrasta. W latach 2005-2011 5-letnie względne przeżycie wynosiło 89%. Jest to spowodowane dwoma głównymi czynnikami – wzrostem wykorzystania badań przesiewowych w całej populacji oraz postępem w leczeniu3. Mammografia jest najbardziej wyspecjalizowaną techniką służącą do obrazowania tkanek miękkich. Różnice w pochłanianiu promieniowania rentgenowskiego przez zdrowe i chore tkanki piersi są niewielkie, dlatego do mammografii są wymagane urządzenia przeznaczone wyłącznie do tej metody badań4.
Historia mammografii
Pierwsza mammografia została przeprowadzona w roku 1960. Była to mammografia bez ucisku i wykonano ją podobnie jak zdjęcie klatki piersiowej. Badanie miało niski kontrast. Było to szczególnie widoczne przy ścianie klatki piersiowej, gdzie tkanka gruczołowa była zupełnie biała, co wynikało z niedoeksponowania.
Największy udział w rozwoju mammografii mieli Gould, Wolfe i Gross. Wynikiem współpracy pomiędzy przemysłem a medycyną było powstanie techniki kseromammografii. W 1965 roku w Emory University w Atlancie podczas 5 konferencji poświęconej mammografii John Wolfe podzielił się swoim ogromnym doświadczeniem w jej stosowaniu. Wolfe dokonał też klasyfikacji subtelnych oznak raka piersi i ich związku z gęstością miąższu piersi.
W 1965 roku Charles Gross ze Strasburga we Francji stworzył nowe urządzenie przeznaczone do wykonywania mammografii. Nowatorskim pomysłem było skonstruowanie aparatu składającego się z molibdenowej tuby do prześwietleń rentgenowskich z punktem ogniskowania 0,7 mm, zapewniającym wyraźny kontrast służący do różnicowania między miąższem, tłuszczem i mikrozwapnieniami. Aparat był również wyposażony w odpowiedni system nacisku. Gross pracował z wielkim zaangażowaniem, nieustannie zwracając uwagę na wielki potencjał mammografii w wykrywaniu ukrytych raków.
W roku 1970 do użytku weszła mammografia analogowa, w której obraz powstawał na kliszy rentgenowskiej. Największy wkład w rozwój techniki badań w tym okresie mieli m.in.: Price, Butler, Ostrum, Becker, Isard, Moskowitz, Sickles, Kopans, Homer, Tab...