Wrodzone błędy odporności (IEI – inborn errors of immunity) są różnorodnym zbiorem jednostek chorobowych, których częścią wspólną jest dysfunkcja układu immunologicznego. Zaburzenia te są uwarunkowane genetycznie, niemniej w dominującej części podłoże molekularne nie jest jeszcze poznane. IEI są kojarzone przede wszystkim z częstymi i/lub ciężkimi infekcjami oraz zakażeniami patogenami oportunistycznymi. Należy jednak pamiętać, że IEI to nie tylko infekcje. Dominującym albo jedynym objawem mogą być tak zwane dysregulacje immunologiczne, czyli autoimmunizacje lub autozapalenia, a czasami pierwszą istotną manifestacją jest rozwijający się nowotwór.

Patofizjologia

Odpowiedź układu immunologicznego dzieli się na dwa filary – wrodzoną i nabytą. Odpowiedź wrodzona działa szybko i niezmiennie po wykryciu zagrożenia. Opiera się przede wszystkim na neutrofilach, makrofagach, monocytach, komórkach dendrytycznych oraz komórkach barierowych (nabłonki, keratynocyty, śródbłonek). Elementem odpowiedzi wrodzonej są również białka, np. białka ostrej fazy, białka bakteriobójcze i bakteriostatyczne (lizozym, defensyny, laktoferyna) oraz białka tworzące układ dopełniacza. Na układ dopełniacza składa się kilkadziesiąt białek wytwarzanych w postaci nieaktywnej, wzbudzanych kaskadowo. Czynnikami aktywującymi układ dopełniacza są przede wszystkim patogeny oraz kompleksy immunologiczne. Ze względu na sposób aktywacji wyróżnia się drogę klasyczną (składowe: C1, C2 i C4, aktywacja przez kompleksy immunologiczne), alternatywną (udział czynników B, P i D, aktywacja przez lipopolisacharydy i inne cząsteczki patogenów) i lektynową (aktywacja głównie białka wiążącego mannozę).

Odpowiedź nabyta rozwija się wolniej, jest skuteczniejsza w walce z drobnoustrojami, rozpoznaje antygeny swoiście i charakteryzuje się pamięcią immunologiczną przy kolejnym kontakcie z tym samym patogenem. Dzielimy ją na komórkową i humoralną. Odp...

Mimo tych podziałów komórki układu immunologicznego ściśle kooperują ze sobą, aktywując się bądź hamując w zależności od potrzeb. Dysfunkcja jednego elementu wpływa na cały układ i zaburza jego prawidłowe funkcjonowanie, objawiając się fenotypowo, pod postacią wrodzonego błędu odporności.