Endokrynologia
Niedoczynność tarczycy w praktyce lekarza POZ
prof. dr hab. n. med. Ewelina Szczepanek-Parulska
prof. dr hab. n. med. Marek Ruchała
- Podsumowanie najistotniejszych z punktu widzenia lekarza POZ aspektów diagnostyki i leczenia niedoczynności tarczycy u dorosłych
- charakterystyczne cechy wskazujące na występowanie choroby stwierdzone w badaniu podmiotowym, przedmiotowym i badaniach dodatkowych (laboratoryjnych i obrazowych)
- dobieranie dawki L-tyroksyny na podstawie wartości stężenia TSH i monitorowanie skuteczności terapii
- postępowanie w sytuacjach szczególnych (m.in. kobiety w wieku prokreacyjnym, starsi pacjenci, osoby z chorobami współistniejącymi)
Rosnąca częstość występowania niedoczynności tarczycy, coraz większa dostępność diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej, a także rosnąca świadomość społeczna, początkowo utajony przebieg, niespecyficzne objawy, a jednocześnie poważne konsekwencje kliniczne sprawiają, że niemal codziennym wyzwaniem diagnostycznym dla lekarza rodzinnego jest ocena pacjentów pod kątem tego zaburzenia. Jednocześnie rozszerzenie możliwości diagnostycznych i wprowadzenie opieki koordynowanej sprawiają, że ciężar nie tylko diagnostyki, lecz także prowadzenia leczenia pacjentów z niedoczynnością tarczycy przesuwa się coraz bardziej ze specjalistycznej w kierunku podstawowej opieki zdrowotnej.
Niedoczynność tarczycy to poza chorobą guzkową tarczycy najczęstsza patologia gruczołu tarczowego, z jaką spotykają się w praktyce klinicznej zarówno endokrynolodzy, jak i lekarze wielu specjalności, w tym specjaliści medycyny rodzinnej. Jest ona schorzeniem wynikającym z bezwzględnego lub względnego niedoboru hormonów tarczycy w stosunku do aktualnego zapotrzebowania organizmu lub oporności tkanek obwodowych na ich działanie.
Obraz kliniczny
Hormony tarczycy oddziałują na większość tkanek ustroju, co sprawia, że objawy niedoczynności tarczycy są bardzo różnorodne. Manifestacja kliniczna może się różnić w zależności od wieku wystąpienia choroby, czasu trwania i nasilenia niedoboru hormonów tarczycy. Zakres objawów rozciąga się od bez- lub skąpoobjawowej subklinicznej niedoczynności aż do zagrażającego życiu stanu, jakim jest przełom hipometaboliczny. Początkowo objawy niedoczynności mogą być mało specyficzne, stąd rozpoznanie choroby może rodzić trudności.
Badanie podmiotowe
Wywiad osobniczy może ujawnić najczęściej spotykane objawy ogólne niedoboru hormonów tarczycy, które obejmują: przewlekłe zmęczenie, pogorszenie tolerancji wysiłku, nietolerancję zimna i bóle mięśniowe. Ze strony układu oddechowego mogą się pojawi...
Należy zwrócić uwagę na przebyte leczenie radiojodem, tyreoidektomię, radioterapię okolic głowy i szyi czy przyjmowanie leków, które mogą oddziaływać na funkcję tarczycy (amiodaron lub inne preparaty zawierające jod, interferon, sole litu). W wywi...
