Definicja

Zgodnie z klasyczną definicją montrealską choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease) może być rozpoznana u pacjentów, u których cofaniu się treści żołądkowej do przełyku towarzyszą subiektywne dolegliwości i/lub stwierdza się związane z nim powikłania¹.

U osób z patologicznym refluksem i ze zmianami zapalnymi w przełyku wykrytymi w badaniu endoskopowym lub histopatologicznym rozpoznaje się zapalenie refluksowe przełyku (RE – reflux esophagitis) lub tzw. nadżerkowe zapalenie przełyku (ERD – erosive reflux disease)². Objawy kliniczne typowe dla GERD przy niewystępowaniu zmian morfologicznych (zapalnych) w przełyku określa się jako zaburzenie refluksowe (reflux disorder) lub nienadżerkowe zapalenie przełyku (NERD – nonerosive reflux disease)². Ze względu na duże rozbieżności w interpretacji dolegliwości subiektywnych i wyników diagnostycznych badań dodatkowych w 2023 roku zgodnie z ustaleniami grupy ekspertów zaproponowano aktualizację wytycznych w zakresie nowoczesnej diagnostyki GERD jako tzw. konsensus 2.0 z Lyonu³.

Epidemiologia

Choroba refluksowa jest aktualnie najczęstszym schorzeniem górnego odcinka przewodu pokarmowego i odpowiada za blisko 75% wszystkich chorób przełyku^4-8. Typowy objaw GERD – zgaga – jest częstą dolegliwością w populacji krajów rozwiniętych (Europa Zachodnia, USA, Australia). Inne charakterystyczne objawy patologicznego zarzucania żołądkowo-przełykowego to bóle w klatce piersiowej pochodzenia pozasercowego i regurgitacje. Objawy te dotyczą 7-10% populacji tych regionów. Szacuje się, u 20-40% osób z tej grupy dochodzi do nadmiernej, nieprawidłowej ekspozycji przełyku na treść żołądkową, co jest jednoznaczne z rozpoznaniem GERD. W większości przypadków przebieg choroby jest łagodny i kontrolowany dietą, zmianami w stylu życia czy farmakoterapią^7,9-12. Niemniej u mniej więcej 13% pacjentów po 5 latach choroby dochodzi do jej progresji do zmian zapalnych w przełyku. U blisko 10% pacjentów może się rozwinąć przełyk Barretta^5,6,11. Z uwagi na szeroką dostępność i powszechne stosowanie środków farmakologicznych zmniejszających wydzielanie żołądkowe dane te są prawdopodobnie zaniżone. Choroba refluksowa z równą częstością występuje u kobiet i mężczyzn. Mężczyźni rasy białej są bardziej narażeni na rozwój poważnych powikłań GERD, takich jak przełyk Barretta czy gruczolakorak przełyku. Większą zapadalność na oba powikłania obserwuje się u pacjentów po 40 r.ż.