Choroby internistyczne u kobiet w ciąży
Reanimacja u ciężarnej – aktualny stan wiedzy
dr n. med. Paweł Radkowski1,2,3
mgr Malwina Gomoła4
Alexandra Wójcik5
- Priorytetowym zabiegiem w resuscytacji krążeniowo-oddechowej ciężarnych jest manualne przesunięcie macicy na lewą stronę, by zmniejszyć nacisk powiększonej macicy na żyłę główną dolną
- Schemat podstawowych czynności resuscytacyjnych prowadzonych u kobiety w ciąży pozostaje taki sam jak w przypadku osób dorosłych
- Jeżeli resuscytacja krążeniowo-oddechowa nie przynosi skutku, niezbędne jest natychmiastowe przejście do zaawansowanych zabiegów, takich jak ratunkowe cięcie cesarskie
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) liczba kobiet w ciąży zmalała w Polsce w 2021 roku o 6,7% w porównaniu z rokiem 2010. Ciężarne stanowiły 0,9% populacji w Polsce oraz 1,6% populacji żeńskiej1. Raport GUS z 2021 roku wykazuje, że zgony okołoporodowe oraz zgony w ciąży stanowią 0,3% zgonów kobiet w Polsce, a według American Heart Association (AHA) dziennie na świecie umiera okołoporodowo około 800 kobiet, które właśnie zostały matkami2. Analizując przyczyny zgonów w Polsce w roku 2021 w okresie koncepcyjnym, zauważamy, że do 651 z nich doszło na skutek stanów rozpoczynających się w okresie okołoporodowym, a w przypadku 7% zgonów jako przyczyna są podane ciąża, poród i połóg. World Health Organization (WHO) jako główne przyczyny zgonów okołoporodowych na skalę światową wskazuje kolejno: krwotoki, infekcje, nadciśnienie tętnicze oraz niebezpieczne terminacje ciąż2. W raporcie WHO z 2020 roku podaje się, że śmiertelność wśród kobiet związana z ciążą w 2017 roku wyniosła prawie 300 0003-5.
Niezwykle rzadkim, lecz bardzo niebezpiecznym zdarzeniem jest nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) związane z ciążą. Polska Rada Resuscytacji (PRC) uściśla czasowo zakres pojęcia zatrzymania krążenia związanego z ciążą jako całą ciążę i okres połogu, czyli 6 tygodni po porodzie6. Według AHA nagłe zatrzymanie krążenia występuje z częstością 1 : 12 000 kobiet przyjętych do szpitala w celu porodu, a przyczyny mogą mieć wielorakie podłoże – od urazów, wypadków poprzez zaostrzenie chorób istniejących po nagłe zachorowania i zmiany związane z przebiegiem ciąży. Eksperci PRC zawężają przyczyny śmierci w związku z zatrzymaniem krążenia w ciąży oraz połogu i podają kolejno: choroby serca (23%), zatorowość (16%), padaczkę lub udar (13%), sepsę (10%), schorzenia psychiatryczne (10%), krwawienie (8%), raka (4%) oraz stan przedrzucawkowy (2%)2,6.
Zmiany fizjologiczne zachodzące podczas ciąży i przyczyny niebezpiecznych stanów okołoporodowych
Podczas ciąży niemal każdy układ ulega modyfikacji pod kątem potrzeb dziecka. Obserwujemy 20-krotny wzrost masy macicy – z 50 g do 1000 g, a zachodzące zmiany hormonalne mają wpływ na uniesienie przepony i zwiększenie pojemności oddechowej oraz mi...
