Pulmonologia
Trudne przypadki POChP – możliwości intensyfikacji leczenia
prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek
- Zmiany w raporcie GOLD obejmujące m.in. zmianę wstępnej klasyfikacji pacjentów z grup ABCD na ABE
- Leczenie początkowe w poszczególnych grupach pacjentów i dalsze postępowanie w zależności od skuteczności terapii (modyfikacja stosowanych leków, zmiana inhalatora)
- Rola działań profilaktycznych i niefarmakologicznych w osiągnięciu skuteczności terapii (m.in. szczepienia, aktywność fizyczna, rehabiliacja pulmonologiczna, zerwanie z nałogiem palenia)
Zgodnie z aktualną definicją przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) podaną w ostatnim raporcie Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD)1 objawy choroby, takie jak duszność, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej, zmęczenie, ograniczenie aktywności i/lub kaszel z wytwarzaniem plwociny lub bez niej, mogą być skutecznie leczone. Interesujące, że współczesna definicja POChP opiera się głównie na charakterystyce klinicznej choroby, co sugeruje, by problemy etiopatogenezy rozpatrywać w odrębnych analizach, ponieważ w skutecznej kontroli stabilnego stanu schorzenia mają one znaczenie drugorzędne2. Spirometria, będąca w przeszłości podstawą klasyfikacji POChP, obecnie jest właściwie niezbędna tylko do ustalenia rozpoznania, a stopień zaburzeń wentylacji przydaje się w ocenie klinicznej choroby. Najważniejsza ocena kliniczna opiera się na skali duszności (test mMRC – modified Medical Research Council Dyspnea Questionnaire), statusie ogólnym (CAT – COPD Assessment Test) i prognozowanym ryzyku zaostrzeń choroby, które dewastują organizm i zakłócają sprawne funkcjonowanie pacjenta3. Znaczenie zaostrzeń POChP podkreślają autorzy raportu GOLD 20234, modyfikując wstępny podział pacjentów na grupy ABCD obowiązujący od 2017 roku. Wartości progowe skali mMRC i CAT nie zmieniły się, zatem grupy A i B pozostają w klasyfikacji początkowej, natomiast grupy C i D połączono w jedną, określaną jako „E” (od „exacerbations” – zaostrzenia), aby podkreślić wpływ kliniczny zaostrzeń niezależnie od zaawansowania objawów (ryc. 1). Zakwalifikowanie pacjenta do jednej z grup ABE daje podstawę do podjęcia wstępnego (inicjującego) leczenia farmakologicznego, natomiast zaostrzenia POChP wymagają odrębnego i szczególnego podejścia terapeutycznego1. Należy podkreślić, że uzyskanie i utrzymanie stabilnego statusu POChP zawsze wymaga połączenia leczenia farmakologicznego ze środkami niefarmakologicznymi, zaczynając od edukacji i zaprzestania palenia poprzez szczepienia profilaktyczne, aktywność fizyczną, rehabilitację pulmonologiczną, tlenoterapię, wspomaganie wentylacji do chirurgicznego oraz endoskopowego zmniejszenia powietrzności płuc. Wszystkie powyższe wytyczne powinny być wykorzystane w przypadkach POChP, w których trudno uzyskać stabilny przebieg choroby3.