Przetoczenia składników krwi, w tym koncentratów krwinek czerwonych (KKCz) oraz koncentratów krwinek płytkowych (KKP), stanowią istotny element leczenia wspomagającego u chorych poddawanych przeszczepieniu allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych (allo-HSCT – allogeneic hematopoietic stem cell transplantation). W przypadku niezgodności w układzie ABO oraz RhD pomiędzy dawcą a biorcą krwiotwórczych komórek macierzystych (HSC – hematopoietic stem cell) konieczne jest stosowanie dodatkowych zasad doboru składników krwi. Zasady te są uzależnione od rodzaju niezgodności (duża, mała lub jednocześnie duża i mała) w układzie ABO oraz od okresu procedury allo-HSCT (przed przeszczepieniem, wczesny po przeszczepieniu, późny po przeszczepieniu).

Przeszczepienie allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych

Przeszczepienie allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych jest złożoną i wieloaspektową interwencją terapeutyczną wykorzystywaną w leczeniu nowotworów układu krwiotwórczego, chłonnego i chorób nienowotworowych w sytuacjach, w których inne metody leczenia są nieskuteczne. Procedura polega na przetoczeniu krwiotwórczych komórek macierzystych po uprzednim zastosowaniu kondycjo­nowania składającego się z chemioterapii w skojarzeniu z radioterapią lub bez radioterapii, w dawkach mielo- lub niemieloablacyjnych. Kondycjonowanie oraz efekt przeszczep przeciwko białaczce/nowotworowi (GvL/GvT – graft versus leukemia/graft versus tumor), gdy limfocyty dawcy niszczą komórki nowotworowe w organizmie biorcy, daje możliwość poprawy wyników leczenia oraz wydłużenia przeżyć chorych. Procedura allo-HSCT cechuje się dużym zróżnicowaniem w zależności od typu dawcy (spokrewniony, niespokrewniony) HSC, źródła wykorzystywanych komórek macierzystych (krew obwodowa vs szpik kostny vs krew pępowinowa) oraz rodzaju kondycjonowania. Optymalnym dawcą HSC jest zgodne w układzie ludzkich antygenów leukocytarnych (HLA – human leukocyte antygen) rodzeństwo (MRD – matched related donor). Jeżeli pacjent go nie ma, rozpoczyna się poszukiwanie zgodnego dawcy niespokrewnionego (URD – unrelated donor). W pełni zgodnego dawcę niespokrewnionego (MUD – matched unrelated donor) uważa się za najkorzystniejszą opcję, gdy nie ma zgodnego w układzie HLA rodzeństwa. Identyfikacja zgodnego w układzie HLA dawcy niespokrewnionego nie jest możliwa u około 30% chorych. Wówczas rozważa się transplantację od dawcy niespokrewnionego z niezgodnością HLA lub przeszczepienie niespokrewnionej krwi pępowinowej czy też transplantację od dawcy rodzinnego, np. od rodzica, rodzeństwa lub dzieci zgodnych tylko w jednym haplotypie HLA (haplo-HSCT)¹. Układ zgodności tkankowej HLA jest dziedziczony niezależnie od układu ABO². W procedurze allo-HSCT jest akceptowana niezgodność w układzie ABO i RhD pomiędzy biorcą a dawcą HSC³.