Onkologia
Zespoły paraneoplastyczne występujące w przebiegu raka płuca
dr n. med. Anna Zadrożna-Nowak
- Korelacja występowania objawów zespołów paraneoplastycznych z rozwojem choroby nowotworowej
- Charakterystyka endokrynologicznych, neurologicznych i dermatologicznych zespołów paranowotworowych:
- typowe objawy i wyniki badań diagnostycznych
- wpływ terapii choroby nowotworowej na przebieg zespołów paranowotworowych i inne metody ich leczenia
Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym, a także najczęstszą przyczyną zgonu z powodu nowotworów złośliwych w naszym kraju. Stanowi również jedną z chorób onkologicznych, w przebiegu których istotnie często są obserwowane zespoły paraneoplastyczne, czyli zespoły objawów klinicznych niebędących bezpośrednim następstwem naciekania guza pierwotnego lub przerzutów. Z uwagi na zróżnicowane mechanizmy powstawania, oparte głównie na sekrecji mediatorów przez komórki nowotworowe oraz produkcji przeciwciał przeciwko antygenom obecnym zarówno na komórkach nowotworowych, jak i komórkach zdrowych, zakres wyróżnianych zespołów paraneoplastycznych jest szeroki. Do najczęściej występujących w przebiegu raka płuca należą zespoły endokrynologiczne. Ponadto obserwuje się rzadkie neurologiczne zespoły paranowotworowe, zwłaszcza w raku płuca drobnokomórkowym. Rakowi płuca towarzyszą również zespoły dermatologiczne, hematologiczne, okulistyczne i paranowotworowa glomerulopatia. W niniejszym artykule przedstawiono ogólne informacje na temat zespołów paraneoplastycznych obecnych w przebiegu omawianego nowotworu złośliwego.
Wstęp
Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym i pierwszą przyczyną zgonu z powodu nowotworów złośliwych w Polsce. W 2020 r. odnotowano 29 509 zachorowań oraz 27 444 zgony z powodu raka płuca w naszym kraju. Mężczyzn dotyczyło 13 767 zachorowań i 12 846 zgonów, zaś kobiet odpowiednio 8205 i 71651. Ok. 15% chorych przeżywa 5 lat. Zachorowalność i umieralność na raka płuca zmniejszają się u mężczyzn, zaś u kobiet wykazują tendencję wzrostową, co ma związek z rosnącym odsetkiem kobiet palących tytoń2. Palenie tytoniu czynne lub bierne jest przyczyną 85-90% zachorowań na raka płuca3. Do pozostałych przyczyn należą narażenie na chemiczne i fizyczne czynniki środowiskowe (np. azbest, radon, smog) oraz czynniki genetyczne2.
Do najczęściej rozpoznawanych raków płuca należą raki niedrobnokomórkowe (NSCLC – non-small cell lung cancer), w tym dominujące raki gruczołowe i raki płaskonabłonkowe (ok. 20%). Raki płuca drobnokomórkowe (SCLC – small cel lung cancer) stanowią ok. 14% pierwotnych nowotworów złośliwych płuca4. Wymienione typy histologiczne wiążą się z częstym występowaniem zespołów paraneoplastycznych.
