Pulmonologia
Badanie MASTER – nowe spojrzenie na leczenie pacjentów z astmą
lek. Aleksandra Zielińska
dr n. med. Agata Dutkowska
- Fenotypy i endotypy astmy oraz czynniki ryzyka wystąpienia zaostrzeń choroby według GINA
- Omówienie wyników badania Modelling ASthma TrEatment Responses (MASTER)
- wpływ czynników osobniczych pacjenta na ryzyko rozwoju zaostrzeń astmy i na skuteczność leczenia
- wybór optymalnego postępowania terapeutycznego u poszczególnych pacjentów – na co zwracać uwagę
Astma oskrzelowa to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób układu oddechowego. Szacuje się, że obecnie na świecie choruje na nią ponad 300 mln osób, a w samej Polsce problem ten dotyczy ponad 2 mln pacjentów1.
Zgodnie z definicją Global Initiative for Asthma (GINA) astma to heterogenna choroba charakteryzująca się przewlekłym stanem zapalnym dróg oddechowych i typowymi, zmiennymi w czasie objawami klinicznymi: świszczącym oddechem, dusznością, uciskiem w klatce piersiowej i kaszlem. Ze względu na tak szeroką definicję wskazane wydaje się wyróżnianie poszczególnych grup pacjentów w celu określenia fenotypu i doboru jak najskuteczniejszej terapii.
Fenotyp to zespół cech wynikających z interakcji genotypu ze zmiennymi czynnikami zewnętrznymi. GINA wyróżnia kilka fenotypów astmy oskrzelowej. Najczęstsze z nich ujęto w tabeli 1. Wyróżnienie najczęstszych fenotypów astmy to jeden z wielu sposobów na ułatwienie podejmowania decyzji terapeutycznych lekarzom praktykom.
Astmę można podzielić również ze względu na stopień ciężkości na lekką, umiarkowaną oraz ciężką lub uwzględniając stopień kontroli objawów na: dobrze kontrolowaną, częściowo kontrolowaną lub niekontrolowaną.
W astmie wyróżnia się także kilka endotypów. Endotyp charakteryzuje się odrębnymi zjawiskami patofizjologicznymi oraz mechanizmami czynnościowymi leżącymi u podłoża choroby, które wpływają na objawy kliniczne. Endotypy astmy są zróżnicowane na podstawie cech zapalenia w drogach oddechowych i wyróżnia się endotypy: eozynofilowy, neutrofilowy, ubogogranulocytarny i mieszany.
Zgodnie z obowiązującą strategią GINA wybór terapii wziewnej ma charakter stopniowy i zależy od nasilenia objawów, które określa się na podstawie częstości ich występowania, obecności w trakcie snu oraz zmian w badaniach czynnościowych płuc. W przypadku braku kontroli objawów pomimo włączonego leczenia i stosowania prawidłowej techniki inhalacji wskazana jest intensyfikacja postępowania i zlecenie leków z kolejnego poziomu. W strategii GINA nie ma jasno określonych cząsteczek glikokortykosteroidów wziewnych (wGKS), które należy zastosować. Jedyną substancją, którą eksperci jednoznacznie zalecają na wszystkich poziomach terapii, jest formoterol2,3.
