Neurologia
Rehabilitacja po udarze mózgu
dr n. o zdr. Monika Gałczyk
- Omówienie procesu rehabilitacji u pacjentów, u których doszło do udaru mózgu
- postępowanie w pierwszych tygodniach po incydencie
- kontynuacja zabiegów i ćwiczeń usprawniających
- czynniki, które należy wziąć pod uwagę, układając plan rehabilitacji dla konkretnego pacjenta
Udar mózgu to zespół kliniczny, dla którego charakterystyczne jest nagłe pojawienie się ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności pracy mózgu. Jego objawy utrzymują się dłużej niż dobę, mają przyczynę naczyniową i mogą prowadzić do wcześniejszej śmierci. Należy do jednych z najczęściej występujących chorób układu nerwowego, a także jest przyczyną nagłego, ogniskowego uszkodzenia półkul mózgowych, móżdżku bądź pnia mózgu. W zależności od etiologii udary klasyfikuje się jako krwotoczne lub niedokrwienne, które to stanowią większość przypadków. W blisko 80% przypadków rolę odgrywa zwężenie naczyń na skutek zmian zakrzepowo-zatorowych. W Europie i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej współczynnik zapadalności na pierwszy w życiu udar mózgu waha się od 110 do 190/100 000 osób w populacji ogólnej. W Polsce natomiast wynosi on w przybliżeniu 171/100 000 dla mężczyzn i 93/ 100 000 dla kobiet. Szacuje się, że rocznie w Polsce dochodzi do mniej więcej 60 000 nowych przypadków udaru mózgu oraz że jedna osoba na sześć w ciągu całego swojego życia dozna udaru, z czego u blisko 8% chorych w ciągu roku wystąpi kolejny incydent. Współcześnie udar mózgu jest trzecią w kolejności, zaraz po chorobach serca i nowotworach, przyczyną zgonów w populacji dorosłych. W Polsce w stosunku do innych krajów w Europie i do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej współczynnik śmiertelności po udarach mózgu jest znacząco wyższy (zwłaszcza we wczesnym okresie poudarowym)1-4.
Udar mózgu może się pojawić w każdym wieku. W jego przebiegu może dojść do uszkodzenia ośrodków mózgowych, które są odpowiedzialne za zdolności ruchowe i poznawcze. Ich uszkodzenie może spowodować całkowitą lub częściową utratę np. sprawności motorycznej bądź porozumiewania się z otoczeniem. Przejście udaru mózgu może ograniczać lub uniemożliwić pacjentom pełnienie funkcji społecznych i zawodowych4,5.
Osoby, u których doszło do tego incydentu, wymagają leczenia oraz rehabilitacji. W zależności od tego, w jakim stanie jest chory, zazwyczaj potrzebuje innego rodzaju wsparcia terapeutycznego, a każdy przypadek udaru należy traktować indywidualnie. Ważne jest, by problem ten był traktowany całościowo w odniesieniu do sprawowanej opieki szpitalnej i poszpitalnej, w której istotną rolę odgrywa kompleksowo i profesjonalnie realizowany proces rehabilitacji z udziałem wykształconych w tym kierunku fizjoterapeutów i neurologopedów6.