Ból lub powiększenie moszny stanowią dość częsty problem w praktyce urologicznej. Chory z bólem i powiększeniem moszny nie zawsze wymaga natychmiastowej interwencji, jednak niektóre stany, takie jak skręt jądra czy uwięźnięta przepuklina mosznowa, wymagają leczenia w trybie pilnym. U pacjentów z bólem i powiększeniem okolicy worka mosznowego bardzo ważne są wywiad lekarski i badanie przedmiotowe. Istotnymi kwestiami, które należy ustalić podczas wywiadu z chorym, są charakter bólu, okoliczności, w jakich się pojawił (np. po aktywności fizycznej czy seksualnej), jak również czas jego trwania, ocena w skali numerycznej (NRS – Numerical Rating Scale) oraz początek wystąpienia dolegliwości (nagły czy narastający stopniowo).

Młodzi mężczyźni zgłaszający się do lekarza z bólem okolicy moszny wymagają szczególnej uwagi i natychmiastowego przyjęcia, aby wykluczyć skręt jądra, w przypadku którego konieczna jest pilna (w ciągu 4-6 godzin) interwencja medyczna (próba manualnego odkręcenia skręconej gonady lub eksploracja moszny i odkręcenie śródoperacyjne jądra z jego fiksacją)¹.

Inną częstą przyczyną „ostrej moszny”, powodującą ból i powiększenie moszny, jest zapalenie jądra i najądrza. W tym przypadku antybiotykoterapia jest zwykle wystarczającym leczeniem^2,3. Dość częstą przyczyną zgłaszania się młodych mężczyzn do urologa z bólem moszny występującym zwykle podczas aktywności fizycznej lub po stosunku seksualnym są żylaki powrózka nasiennego. Jeszcze inną przyczyną bólu promieniującego do okolicy moszny może być kamica moczowodowa. Niemniej w diagnostyce różnicowej bólu i/lub powiększenia okolicy moszny należy również pamiętać o rzadszych przyczynach chirurgicznych, takich jak przepuklina pachwinowa czy pęknięty tętniak aorty brzusznej lub zapalenie otrzewnej i ból kręgosłupa (radiculitis) promieniujący do jądra⁴.

Guz jądra może także przebiegać pod maską zapalenia jądra, powodując obrzęk moszny. Sytuacja taka dotyczy około 10% chorych z guzem jądra⁵.

Bardzo rzadkimi przyczynami powiększenia i/lub bólu moszny mogą być też guzy powrózka nasiennego (gwałtownie rosnące, imitujące zwykle przepuklinę pachwinową), zakrzepica powrózka nasiennego oraz zapalenie naczyń związane z IgA, która występuje u chorych przed 20 r.ż. (ze szczytem zachorowania w wieku 4-5 lat). Według danych z literatury światowej zapalenie naczyń związane z IgA może powodować ból i powiększenie okolicy moszny w 2-38% przypadków^6-9.