Wytyczne w praktyce
Zespół sercowo-nerkowo-metaboliczny w świetle aktualnych wytycznych
dr n. med., mgr zdr. publ. Jan W. Pęksa1,2
- Czynniki prowadzące do wystąpienia zespołu sercowo-nerkowo-metabolicznego i ich dwukierunkowa zależność
- Charakterystyka pięciu stadiów rozwoju zespołu sercowo-nerkowo-metabolicznego wraz z postępowaniem terapeutycznym
- Badania przesiewowe: jakie, u kogo i jak często przeprowadzać
Choroby układu sercowo-naczyniowego, w tym niewydolność serca (HF – heart failure), choroba wieńcowa (CAD – coronary artery disease), arytmie, udary mózgu oraz choroby tętnic obwodowych, często współistnieją z zaburzeniami funkcji nerek, otyłością i schorzeniami metabolicznymi, np. z cukrzycą. Z uwagi na to, że często występuje między nimi ścisły związek, można je określić mianem schorzeń sercowo-nerkowo-metabolicznych (CKM – cardiovascular-kidney-metabolic). Zespół chorobowy dotyczący nieprawidłowego funkcjonowania serca, nerek oraz metabolizmu jest określany mianem zespołu (syndromu) CKM1,2.
W ostatnich latach powstało wiele nowych zaleceń europejskich i amerykańskich odnoszących się do zapobiegania schorzeniom kardiologicznym lub łagodzenia obciążenia z powodu ich występowania3,4, prewencji i leczenia metabolicznych czynników ryzyka, w tym różnych postaci dyslipidemii5-7 oraz terapii cukrzycy8-10. Ukazały się także zalecenia wskazujące, w jaki sposób opóźniać progresję niewydolności nerek i zmniejszać ryzyko sercowo-naczyniowe związane ze złym funkcjonowaniem tych narządów11,12.
W pracy omówiono zalecenia odnoszące się do postępowania w zespole CKM stworzone przez ekspertów American Heart Association (AHA). Zostały one opublikowane pod koniec 2023 roku w czasopiśmie „Circulation”, czyli oficjalnym periodyku AHA. Przedstawiono je w postaci dwóch dokumentów: obejmującego zalecenia postępowania w zespole CKM („A Presidential Advisory”)2 oraz zawierającego wykaz ewidencji z badań naukowych odnoszących się do poszczególnych zaleceń diagnostycznych i terapeutycznych zespołu CKM, a także wskazującego braki w wiedzy dotyczące tego zespołu („A Synopsis of the Evidence”)1.
W skład grupy roboczej tworzącej wytyczne weszli naukowcy, w tym badacze z zakresu nauk podstawowych oraz klinicyści wielu specjalności: kardiolodzy, nefrolodzy, endokrynolodzy, neurolodzy, pediatrzy, lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, specjaliści pielęgniarstwa i farmakologii. Członkowie grupy roboczej przeprowadzili kompleksowy przegląd najnowszych wytycznych i badań dotyczących postępowania w przypadku obecności różnych stadiów zespołu CKM1,2.
