Wskazówki postępowania w wytycznych NICE

Powszechne występowanie infekcji układu oddechowego sprawia, że właściwe rozpoznanie i leczenie są niezwykle istotną umiejętnością każdego lekarza, zwłaszcza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Wśród polskiego społeczeństwa dominują infekcje wirusowe, które stanowią większość zakażeń pozaszpitalnych¹. Właściwe rozpoznanie odgrywa zatem bardzo ważną rolę, zwłaszcza w kontekście tzw. racjonalnej antybiotykoterapii, czyli włączania antybiotyku tylko w razie istnienia ku temu wskazań.

W listopadzie 2023 roku zostały wydane wytyczne National Institute for Health and Care Excellence (NICE) dotyczące rozpoznawania i leczenia ostrych infekcji układu oddechowego u osób >16 r.ż.² W pierwszej kolejności autorzy zwracają uwagę na szczegółowe zebranie wywiadu, by ocenić, czy pacjent może odbyć konsultację zdalną, czy też jest konieczna wizyta stacjonarna. Objawy infekcji dolnych dróg oddechowych, obecność chorób współistniejących, brak umiejętności korzystania z technologii przemawiają za wizytą stacjonarną.

Zwraca się także uwagę na to, aby podczas konsultacji zdalnej nie przepisywać antybiotyków zbyt łatwo, chyba że są ku temu wyraźne wskazania, które można zidentyfikować podczas teleporady, a pacjent będzie poinstruowany, gdzie i jak szukać dalszej pomocy. Podczas konsultacji osobistej należy ocenić stan chorego i z uwagi np. na choroby współistniejące oszacować ryzyko pogorszenia się stanu lub braku poprawy oraz zalecić wizytę kontrolną.

Nie rekomenduje się wykonywania testów antygenowych np. w kierunku grypy tylko po to, by postanowić o zastosowaniu antybiotyku. Decyzja o przeprowadzeniu takiego testu ma uzasadnienie przy podejrzeniu grypy lub jako kontrola infekcji. Jeśli lekarz po badaniu pacjenta ma wątpliwość, czy należy przepisać antybiotyk, powinien skorzystać z szybkich testów do oznaczania stężenia białka C-reaktywnego (CRP – C-reactive protein). Gdy stężenie CRP wynosi >100 mg/l, należy pilnie przepisać antybiotyk. Jeżeli stężenie CRP waha się między 20 mg/l a 100 mg/l, należy rozważyć antybiotykoterapię, a w przypadku stężenia <20 mg/l nie zlecać rutynowo takiego leczenia.