Spoczynkowe badanie elektrokardiograficzne (EKG) dzięki łatwości wykonania i niskich kosztów jest powszechnie dostępne zarówno w gabinetach lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), jak i w poradniach specjalistycznych.

EKG jest wykonywane u pacjentów z już wcześniej rozpoznaną chorobą układu krążenia w celu:

• oceny skuteczności leczenia
• wykrycia działań niepożądanych stosowanej terapii
• poszukiwania nowych zmian w EKG.

Badanie jest przeprowadzane również u chorych zgłaszających się z niepokojącymi objawami sugerującymi chorobę serca. Wówczas najistotniejsza jest trafna identyfikacja zmian w EKG, które mogą wskazywać na potencjalnie groźne choroby wymagające szybkiej diagnostyki i leczenia (tab. 1).

Warto zaznaczyć, że EKG jest jedynie badaniem dodatkowym, uzupełniającym ocenę kliniczną. Z tego względu jego interpretacji należy dokonywać w kontekście dokładnie zebranych wywiadów (tab. 2), w tym rodzinnych i dotyczących stosowanej farmakoterapii, współistniejących obciążeń (zwłaszcza niewydolności serca, wcześniejszych incydentów sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego) oraz nieprawidłowości stwierdzonych w badaniu przedmiotowym. Podczas analizy EKG często bardzo przydatne jest porównanie go z wcześniejszymi dostępnymi zapisami.

W przypadku zaburzeń rytmu bądź przewodzenia, które nie występują stale i nie stwierdza się ich w danym momencie w zapisie spoczynkowego EKG, przydatne są metody długotrwałej rejestracji EKG (monitorowanie holterowskie, rejestratory zdarzeń). Z kolei nieprawidłowości w EKG związane z niedokrwieniem mięśnia sercowego mogą się ujawniać tylko podczas obciążenia (elektrokardiograficzna próba wysiłkowa).

Zmiany w zapisie EKG mogą występować również wtórnie do innych chorób i zaburzeń oraz przyjmowanych substancji i nie muszą być związane z pierwotną chorobą serca. Do takich sytuacji należą:

• zaburzenia elektrolitowe (hipo- i hiperkaliemia, hipo- i hiperkalcemia, hipo- i hipermagnezemia)
• przyjmowanie leków (m.in. β-adrenolityki, leki przeciw­arytmiczne, niektóre antybiotyki, inne leki wydłużające odstęp QT)
• stosowanie substancji psychoaktywnych i spożywanie alkoholu
• choroby tarczycy
• niedokrwistości (w tym krwotoczne)
• ciąża.

Niniejszy artykuł składa się z dwóch części: w pierwszej zostaną omówione zaburzenia rytmu i przewodzenia, w drugiej natomiast zmiany ST-T i morfologia zespołów QRS. Ma on na celu zwrócenie uwagi na zmiany w EKG, które wymagają pilnej diagnostyki ...