Diagnostyka laboratoryjna
Jałowa leukocyturia
Kiedy wymaga rozszerzenia diagnostyki
dr n. med. Justyna Fryc
prof. dr hab. n. med. Beata Naumnik
- Metody wykorzystywane do rozpoznania leukocyturii i błędy, które mogą wpłynąć na uzyskanie fałszywego wyniku badania
- Omówienie infekcyjnych i nieinfekcyjnych przyczyn wystąpienia leukocyturii, w tym objawów i badań diagnostycznych wykonywanych w celu potwierdzenia rozpoznania
- Następstwa leukocyturii lub błędnego postępowania diagnostyczno-terapeutycznego
W warunkach fizjologicznych w badaniu ogólnym moczu może być obecnych do 5 krwinek białych w polu widzenia. Leukocyturię rozpoznajemy wówczas, gdy wynik testu paskowego na obecność esterazy leukocytów jest pozytywny lub gdy w osadzie moczu odwirowanego stwierdza się ≥5 leukocytów w polu widzenia (powiększenie 400 razy, mikroskop świetlny) albo ≥10 leukocytów w mm3 w badaniu moczu metodą cytometrii przepływowej1-2. Szczegółowe normy są ustalane indywidualnie przez poszczególne laboratoria diagnostyczne w zależności od stosowanej metody pomiarowej. W niektórych sytuacjach klinicznych bierze się pod uwagę również ciężar właściwy moczu oraz płeć pacjenta.
Leukocyturii towarzyszy zazwyczaj stwierdzenie cech infekcji układu moczowego. W przypadku obecności dużej liczby leukocytów w moczu dochodzi do jego zmętnienia, co określamy terminem ropomoczu (pyurii). Granica między leukocyturią a ropomoczem nie jest ilościowo zdefiniowana. Wiadomo, że ocenie powinien podlegać mocz świeżo pobrany, ponieważ w ciągu doby znaczna część leukocytów w moczu przechowywanym ulega rozpadowi.
Istnieją jednak sytuacje kliniczne, gdy w badaniu ogólnym moczu utrzymuje się obecność krwinek białych mimo ujemnego wyniku badania bakteriologicznego wykonanego za pomocą tlenowych technik laboratoryjnych (na płytce agarowej z 5% krwią baranią i płytce agarowej MacConkeya). Określamy to mianem jałowej leukocyturii. Jałowa leukocyturia to odchylenie laboratoryjne stwierdzane zarówno w infekcyjnych, jak i nieinfekcyjnych procesach chorobowych dotyczących układu moczowego oraz rzadziej spowodowane przyczynami pozanerkowymi, takimi jak stany zapalne w obrębie przewodu pokarmowego i układu rozrodczego. Wyniki badań populacyjnych wykazują, że jałową leukocyturię stwierdza się u 13,9% kobiet i 2,6% mężczyzn3.
Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w przypadku jałowej leukocyturii stanowi istotne wyzwanie wynikające z braku wytycznych i rekomendacji. Oczywiste jest, że jałowa leukocyturia nie może być traktowana jako izolowany objaw diagnostyczny i wymaga wielopłaszczyznowej interpretacji w aspekcie towarzyszących objawów klinicznych.
