Alergologia
Alergeny pokarmowe a zaostrzenie przebiegu AZS
dr hab. n. med. Natalia Ukleja-Sokołowska, prof. UMK
- Czynniki, które wpływają na zaostrzenie przebiegu atopowego zapalenia skóry
- Wczesna ekspozycja na alergeny pokarmowe a ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry
- Czy wprowadzanie diety restrykcyjnej zawsze jest uzasadnione?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba częsta i bardzo uciążliwa dla pacjentów. Wiąże się z obniżoną jakością życia. Jest to choroba zapalna skóry o złożonym patomechanizmie. Częstość występowania schorzenia różni się w zależności od założeń prowadzonego badania epidemiologicznego, jednak przyjmuje się, że może dotyczyć nawet 20% dzieci. Choroba charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń. Od wielu lat jest dyskutowany związek między alergią pokarmową a atopowym zapaleniem skóry. Oba schorzenia występują częściej u dzieci, choć dorośli także chorują. Około 1/3 dzieci z AZS ma zwiększone stężenie przeciwciał IgE swoistych dla alergenów pokarmowych. Korelacja ta jest szczególnie silnie wyrażona w przypadku dzieci z ciężką postacią atopowego zapalenia skóry1.
W artykule przedstawiono obecny stan wiedzy dotyczący roli alergenów pokarmowych w zaostrzeniach atopowego zapalenia skóry.
Rozwój alergii pokarmowej a AZS
Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się nieprawidłowościami genetycznymi i strukturalnymi obserwowanymi w barierze naskórkowej, co ma negatywny wpływ na wiele istotnych funkcji skóry i prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych. Jedną ze wspomnianych nieprawidłowości są mutacje w genie filagryny (FLG), który oprócz historii rodzinnej atopii jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju AZS2.
Istnieje związek pomiędzy atopowym zapaleniem skóry o wczesnym początku i alergią pokarmową. Rozwój alergii pokarmowej jest zależny od czynników genetycznych i środowiskowych. Alergia rozwija się u osoby posiadającej predyspozycje do nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na antygeny pokarmowe. Obecnie dominuje hipoteza podwójnej ekspozycji na alergen, według której uczulenie organizmu na alergeny pokarmowe jest bezpośrednio związane z nieszczelną barierą naskórkową we wczesnym okresie życia. Sprzyja to penetracji alergenu i dysregulacji cytokin Th2 oraz wytwarzaniu IgE specyficznych dla antygenu. Do uczulenia dochodzi drogą przezskórną, a objawy pojawiają się po ekspozycji drogą pokarmową3. Co więcej, obecnie uznaje się, że wyjściowa ekspozycja na alergeny drogą pokarmową sprzyja indukcji tolerancji. Ponadto wczesne włączenie produktów o wysokim potencjale uczulającym może zabezpieczać przed rozwojem uczulenia w przyszłości4.
