Nefrologia
Leczenie nerkozastępcze – jakie opcje dla pacjenta?
dr n. med. Mirosława Kijko-Nowak
dr n. med. Izabela Tomasiewicz
prof. dr hab. n. med. Edyta Gołembiewska
- Przewlekła choroba nerek – najczęstsze przyczyny, klasyfikacja i epidemiologia
- Cele leczenia nerkozastępczego to optymalne zastąpienie funkcji nerek chorego będącego w stadium schyłkowym choroby, spowolnienie rozwoju powikłań oraz wydłużenie i poprawa jakości życia
- Metody leczenia nerkozastępczego: hemodializa, dializa otrzewnowa, przeszczepienie nerki od dawcy żywego lub zmarłego
Przewlekła choroba nerek
Przewlekła choroba nerek (PChN) zgodnie z definicją Kidney Disease Improving Global Outcome (KDIGO) jest wieloobjawowym zespołem chorobowym powstającym w wyniku trwałego uszkodzenia bądź zmniejszenia liczby czynnych nefronów na skutek różnych zmian zachodzących w miąższu nerki, który trwa minimum trzy miesiące. W zależności od wielkości przesączania kłębuszkowego (GFR – glomerular filtration rate) PChN dzieli się na pięć stadiów (tab. 1)1.
Przewlekła choroba nerek należy poza otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i chorobami sercowo-naczyniowymi do chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że dotyczy około 600 mln ludzi na świecie, w tym prawie 4,3 mln Polaków. Najczęstszą etiologią przewlekłej choroby nerek w Polsce i na świecie jest nefropatia cukrzycowa, następnie kłębuszkowe zapalenia nerek, nefropatia nadciśnieniowa, cewkowo-śródmiąższowe zapalenia nerek oraz wielotorbielowate zwyrodnienie nerek. Należy pamiętać także o kamicy, nefropatii zaporowej i niedokrwiennej, układowych chorobach tkanki łącznej (zwłaszcza toczniu rumieniowatym układowym, reumatoidalnym zapaleniu stawów, układowych zapaleniach naczyń), amyloidozie, szpiczaku mnogim, zespole hemolityczno-mocznicowym, zespole Alporta oraz nefropatii HIV2.
Leczenie nerkozastępcze
Wraz z postępem utraty funkcji nerek dochodzi do spadku przesączania kłębuszkowego i ostatecznie schyłkowej niewydolności nerek (GFR <15 ml/min/1,73 m2), która wymaga wdrożenia leczenia nerkozastępczego, zanim wystąpią objawy mocznicy i powikłania narządowe, takie jak osłabienie, niedożywienie białkowo-energetyczne, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, ujawnienie się lub zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca, osteodystrofia nerkowa i osteoporoza, zwapnienie naczyń i zastawek serca, kalcyfilaksja, encefalopatia i neuropatia obwodowa. Celem leczenia nerkozastępczego jest jak najlepsze zastąpienie funkcji uszkodzonych nerek, spowolnienie rozwoju powikłań oraz wydłużenie i poprawa jakości życia1.
Do bezwzględnych wskazań do leczenia nerkozastępczego należą stany bezpośredniego zagrożenia życia, takie jak:
